റമളാൻ : സുപ്രധാന മസ്അലകൾ

വിശുദ്ധ റമളാൻ

ഹിജ്റാബ്ദത്തിലെ ഒമ്പതാം മാസം. മാസങ്ങളുടെ നേതാവ്. ചൂടിന്റെ കാഠിന്യം എന്നർത്ഥമുള്ള ‘റമള്’ എന്നതിൽ നിന്നുള്ളതാണ് റമളാൻ. പേരു നൽകുന്ന വേളയിൽ ചൂടു ശക്തമായ കാലമായതിനാലാണിത്

റമളാൻ മാസത്തിനു റമളാൻ എന്നു മാത്രം പറയൽ വിരോധമില്ല. റമളാൻ എന്നത് അല്ലാഹുവിന്റെ പേരാണെന്നും അതിനാൽ റമളാൻ എന്നു മാത്രം പറയാതെ റമളാൻ മാസം എന്നു പറയണമെന്ന ഹദീസ് ദുർബലമാണ്. ഇമാം ബൈഹഖി(റ)യും മറ്റു പല ഇമാമുകളും പ്രസ്തുത ഹദീസ് ളഈഫാണെന്നു പ്രഖ്യാപിച്ചിട്ടുണ്ട്. ഇമാമുകൾ ആരും റമളാൻ എന്നത് അല്ലാഹുവിന്റെ പേരാണെന്ന് അഭിപ്രായപ്പെട്ടിട്ടില്ല (മിസ്ബാഹുൽ മുനീർ, ഖസാഇസുൽ അയ്യാമി വൽ അശ്ഹൂർ, പേജ്: 152).

മാസങ്ങൾക്ക് നാമകരണം നൽകിയതു അറബികളാണ് എന്ന അഭിപ്രായ പ്രകാരമാണ് ശക്തമായ ചൂട് എന്നർത്ഥമുള്ള ‘റമള്’ എന്നതിൽ നിന്നാണ് റമളാൻ എന്ന പദം വന്നത് എന്ന് വ്യക്തം. അല്ലാഹുവാണ് നാമകരണം നൽകിയത് എന്നാണ് പ്രബല വീക്ഷണം. മാസങ്ങളുടെ പേരുകൾ ആദം നബി(അ)ക്ക് അല്ലാഹു പഠിപ്പിച്ചു കൊടുക്കുകയും ചെയ്തു.

അല്ലാഹുവിന്റെ ﷻ നാമകരണത്തിനോട് അറബികളുടെ നാമകരണം യോജിച്ചു വന്നു എന്നു വ്യഖ്യാനിച്ചുകൊണ്ടു രണ്ടു വീക്ഷണത്തെയും സംയോജിപ്പിച്ചവരുണ്ട് (തുഹ്ഫ, ശർവാനി: 3/375).

റമളാൻ എന്ന പേരു നൽകപ്പെട്ടത് ആ മാസം മനുഷ്യരുടെ തെറ്റുകുറ്റങ്ങൾ കരിച്ചുകളയാൻ സഹായകമായതുകൊണ്ടാണെന്ന അഭിപ്രായം ഇമാം റാസി(റ) തന്റെ തഫ്സീറുൽ കബീറിൽ ഉദ്ധരിച്ചിട്ടുണ്ട്.

ശൈഖ് ജീലാനി(റ) പ്രസ്താവിക്കുന്നു: റമളാൻ എന്ന പദത്തിൽ അഞ്ചു അക്ഷരങ്ങളുണ്ട്. ഓരോ അക്ഷരവും ഓരോ കാര്യത്തിലേക്കു സൂചനയാണ്.

الرّاء: رضوان الله

ആദ്യാക്ഷരം അല്ലാഹുവിന്റെ തൃപ്തി.

الميم: محبة الله

രണ്ട്, അല്ലാഹുവിന്റെ സ്നേഹം.

الضاد: ضمان الله

മൂന്ന്, അല്ലാഹുവിന്റെ സംരക്ഷണം.

الالف: الفة الله

നാല്, അല്ലാഹുവിന്റെ ഇണക്കം.

النون: نور الله

അഞ്ച്, അല്ലാഹുവിന്റെ ഒളിവ്.

നോമ്പ്

വിശുദ്ധ റമളാനിലെ ഏറ്റവും പ്രധാനപ്പെട്ട കർമ്മമാണ് നോമ്പനുഷ്ഠിക്കൽ.

ഇസ്‌ലാമിന്റെ ആദ്യകാലത്ത് നോമ്പു തുറന്നാൽ ഇശാ നിസ്കരിക്കുന്നതു വരെ മാത്രമേ അന്ന പാനീയങ്ങളും ഭാര്യ-ഭർതൃ ലൈംഗിക ബന്ധവും അനുവദനീയമായിരുന്നുള്ളൂ. നോമ്പു തുറന്ന ശേഷം ഉറങ്ങുക, ഇശാ നിസ്കരിക്കുക എന്നിവ ഉണ്ടായാൽ പ്രസ്തുത കാര്യങ്ങൾ പറ്റില്ല. ഇതു സ്വഹാബത്തിനു ബുദ്ധിമുട്ടു വരുത്തിയപ്പോൾ പ്രഭാതം വരെ ആകാമെന്ന നിയമംവന്നു (റാസി: 5/110).

നോമ്പിൻ്റെ നിയ്യത്ത് റമളാനിൻ്റെ ആദ്യരാത്രി മാത്രം

• റമളാൻ നോമ്പിനു റമളാനിൻ്റെ ആദ്യരാത്രി മാത്രം നിയ്യത്ത് ചെയ്താൽ മതിയാകുമോ?

ഇല്ല ,എല്ലാ രാത്രിയും നിയ്യത്തു ചെയ്യൽ നിർബന്ധമാണ്.( ഇതാണു നമ്മുടെ, ശാഫിഈ മദ്ഹബിലെ നിയമം.) നിയ്യത്ത് കരുതൽ നിർബന്ധവും ഉച്ചരിക്കൽ സുന്നത്തുമാണ്. മഗ്'രിബ് മുതൽ സുബ്ഹ് വരെയാണ് നിയ്യത്തിൻ്റെ സമയം .(തുഹ്ഫ: ശർവാനി: 3/386)

എന്നാൽ , ഈ റമളാൻ മാസം മുഴുവനും ഫർളായ നോമ്പ് അനുഷ്ഠിക്കാൻ ഞാൻ കരുതി ,എന്നു മൊത്തത്തിൽ റമളാനിൻ്റെ ആദ്യരാത്രി നിയ്യത്തു ചെയ്യൽ നമ്മുടെ മദ്ഹബിൽ സുന്നത്തുണ്ട്.(ഫത്ഹുൽ മുഈൻ: പേജ്: 133)

• റമളാൻ ആദ്യ രാത്രിയിലെ ആ സുന്നത്തായ നിയ്യത്തു കൊണ്ടുള്ള പ്രയോജനമെന്ത്?

ഏതെങ്കിലും ദിവസം രാത്രി നിയ്യത്തു മറന്നാൽ ഇമാം മാലിക് (റ)വിൻ്റെ വീക്ഷണത്തിൽ നോമ്പ് ലഭിക്കുമെന്നതാണ് പ്രയോജനം.(മാലികീ മദ്ഹബിൽ ആദ്യരാത്രി മാത്രമേ നിയ്യത്ത് നിർബന്ധമുള്ളൂ. ഒരു മാസത്തിനു മുഴുവനായുള്ള നിയ്യത്ത്) (ഫത്ഹുൽ മുഈൻ) ഈ നിയ്യത്തുണ്ടായാൽ റമളാൻ നോമ്പ് നഷ്ടപ്പെടില്ലല്ലോ.*

• മാലികി വീക്ഷണത്തിൽ നോമ്പ് ലഭിക്കുന്നമെങ്കിൽ മാലിക് (റ)വിനെ തഖ്ലീദ് ചെയ്യണ്ടെയോ?

അതേ, നിയ്യത്തിൻ്റെ വേളയിൽ തഖ്ലീദ് വേണം. പ്രസ്തുത നിയ്യത്ത് മാലികി വീക്ഷണത്തിലാണ് എന്ന അറിവ് മതി. അതാണു തഖ്ലീദ്. അല്ലാതെ തഖ്ലീദ് ഉണ്ടാകാൻ പുതിയ നിയ്യത്തൊന്നും വേണ്ട.(തർശീഹ്: 136 നോക്കുക)*

• നിയ്യത്തു ചെയ്യുമ്പോൾ തന്നെ വേണോ?

അതേ , അതാണു പ്രബല വീക്ഷണം. എന്നാൽ , അങ്ങനെ വേണമെന്നില്ല. കർമത്തിനു ശേഷം തഖ്ലീദ് ഉണ്ടായാലും മതി എന്നു വിവരിച്ച ഫുഖഹാക്കളുണ്ട്. അതു നമുക്ക് വലിയ അനുഗ്രഹമാണ്.(തർശീഹ് പേജ്: 136 നോക്കുക)

(ഒരു മാസത്തിന് മൊത്തത്തിലായി റമളാനിൻ്റെ ആദ്യരാത്രി നിയ്യത്ത് ചെയ്യൽ സുന്നത്താണെന്ന നമ്മുടെ മദ്ഹബിലെ നിയമപ്രകാരം ഒരാൾ നിയ്യത്ത് ചെയ്തു. അങ്ങനെ ഒരു രാത്രി നിയ്യത്ത് മറന്നു. അന്നു പകലിൽ നോമ്പുകാരനെ പോലെ നിന്നു. പിന്നീടാണ് ആ നോമ്പ് മാലികി മദ്ഹബിൽ സ്വഹീഹാണെന്ന് അറിഞ്ഞത്. അമലിൻ്റെ ശേഷമുള്ള തഖ്ലീദിൻ്റെ ഒരു ഉദാഹരണമാണിത് . അവനും മാലികീ വീക്ഷണത്തിൽ നോമ്പ് ലഭിക്കും)

പ്രത്യേക ശ്രദ്ധയ്ക്ക്

മാലികി വീക്ഷണത്തിൽ നോമ്പ് ലഭിക്കണമെങ്കിൽ മൂന്ന് കാര്യങ്ങൾ പ്രത്യേകം ശ്രദ്ധിക്കണം. അവ ഉണ്ടാകാൻ പാടില്ല. അവ മാലികി വീക്ഷണത്തിൽ നോമ്പ് ബാത്വിലാകുന്നതും നമ്മുടെ മദ്ഹബിൽ നോമ്പ് ബാത്വിലാകാത്തതുമാണ്.

1. മദ്'യ് (വികാരത്തിൻ്റെ പ്രഥമ ഘട്ടത്തിൽ പുറപ്പെടുന്ന മദജലം) പുറപ്പെടൽ. (ഫത്ഹുൽ മുഈൻ പേജ്: 135)
2. കണ്ണിൽ സുറുമ ഇടൽ (ഖൽയൂബി :2/72)
3. മറന്നു ഭക്ഷണം കഴിക്കൽ (അത്താജ് വൽ ഇഖ്ലീൽ: 3/350 )

റമളാനിൻ്റെ പ്രഥമ രാവിൽ ഒരു മാസത്തെ നിയ്യത്ത് ഒരുമിച്ചു ചെയ്യുക . പിന്നെ എന്നും രാത്രി നിയ്യത്ത് ചെയ്യുക 

• റമളാനിൻ്റെ ആദ്യരാത്രി ഒരു മാസത്തിനു മുഴുവനായി മൊത്തത്തിൽ നിയ്യത്ത് വെക്കാൻ മറന്ന ഒരാൾ ഏതെങ്കിലും രാത്രി നിയ്യത്ത് മറന്നാൽ അവനു നോമ്പ് ലഭിക്കാൻ മാർഗമുണ്ടോ?

ഉണ്ട് ,അവൻ ഹനഫീ മദ്ഹബ് തഖ്ലീദ് ചെയ്തു അന്നു പകലിൻ്റെ ആദ്യത്തിൽ (ഉച്ചയ്ക്കു മുമ്പ്) നിയ്യത്ത് ചെയ്താൽ മതി. എന്നാൽ അവനു നോമ്പ് ലഭിക്കും. (ഫത്ഹുൽ മുഈൻ: പേജ്: 133) നോമ്പ് മുറിയുന്ന കാര്യത്തിൽ നമ്മുടെ മദ്ഹബ് പോലെ തന്നെയാണ് ഹനഫീ മദ്ഹബും (ഫിഖ്ഹുൽ ഹനഫീ)

റമളാനിലെ പ്രഥമ രാത്രി സൂറതുൽ ഫത്ഹ് ഓതൽ

• റമളാനിൻ്റെ പ്രഥമ രാത്രി സൂറതുൽ ഫത്ഹ് പാരായണം ചെയ്യൽ പ്രത്യേകം സുന്നത്തുണ്ടോ? 

പ്രത്യേക സുന്നത്തുള്ളതായി നമ്മുടെ ഫുഖഹാഅ് വിധി പറഞ്ഞത് കണ്ടിട്ടില്ല. അതേ സമയം പ്രസ്തുത രാത്രി പ്രസ്തുത സൂറത്ത് ഓതിയാൽ ചില നേട്ടങ്ങൾ ആരിഫീങ്ങൾ വിവരിച്ചിട്ടുണ്ട്.അതു വിവരിക്കാം. 

ذخائر الإخوان في مواعظ شهر رمضان

എന്ന ഗ്രന്ഥത്തിൽ ശൈഖ് അഹ് മദുൽ പൊന്നാനി (റ) വിവരിക്കുന്നു:

 قال بعض العارفين ''من قرأ سورة الفتح عند رؤية هلال رمضان في أول ليلته وسَّع الله رزقه في ذلك العام الي آخره 

(ذخائر الإخوان في مواعظ شهر رمضان :صفحة :٦١)

ആരിഫീങ്ങളിൽ ചിലർ പറയുന്നു: - ആരെങ്കിലും റമളാനിൻ്റെ പ്രഥമ രാത്രി സൂറതുൽ ഫത്ഹ് ഓതിയാൽ ആ വർഷം അവസാനം വരെ അവൻ്റ റിസ്ഖ് അല്ലാഹു വിശാലമാക്കിക്കൊടുക്കും. (ദഖാഇഖുൽ ഇഖ് വാൻ: പേജ്: 61)

റമളാൻ പ്രഥമ രാത്രി സുന്നത്ത് നിസ്കാരത്തിൽ സൂറത്ത് ഫത്ഹ് ഓതിയാലുള്ള പോരിശയും പ്രസ്തുത ഗ്രന്ഥത്തിലുണ്ട്. 

ശൈഖ് അഹ്മദ് മഖ്ദൂം (റ) വിവരിക്കുന്നു: 

 قال ابن مسعود رضي الله عنه بلغني عن النبي صلى الله عليه وسلم أنه قال ''من قرأ سورة الفتح في أول ليلة من رمضان في صلاة التطوع حفظه الله تعالي ذلك العام ومن الله العون''

ٰ(ذخائر الإخوان في مواعظ شهر رمضان : صفحة: ٦١)

റമളാനിൻ്റെ പ്രഥമ രാവിൽ സുന്നത്തു നിസ്കാരത്തിൽ സൂറത്തുൽ ഫത്ഹ് ഓതുന്നവന് ആ വർഷം അല്ലാഹു സംരക്ഷണം നൽകും .സഹായം അല്ലാഹുവിൽ ﷻ നിന്നാണ്. (ദഖാഇറുൽ ഇഖ് വാൻ: പേജ് 61)

ഇമാം ഖുർത്വുബി(റ)വിൻ്റെ തഫ്സീർ ഖുർത്വുബി ,(16/260 ) ശൈഖ് ഇസ്മാഈലുൽ ഹിഖി(റ)വിൻ്റെ റൂഹുൽ ബയാൻ ,(9/61) ആലൂസിയുടെ റൂഹുൽ മആനീ, ഇമാം സുയൂത്വി (റ)വിൻ്റെ ദുർറുൽ മൻസൂർ, (7/512) മുഗ്നിയുടെ രചയിതാവായ ഇമാം ഖത്വീബുശ്ശിർബീനീ (റ)വിൻ്റെ അസ്സിറാജുൽ മുനീർ (7/90) എന്നീ തഫ്സീർ ഗ്രന്ഥങ്ങളിലും കൻസുന്നജാഹ് (പേജ് 189, നുസ്ഹത്തുൽ മജാലിസ് (1/164 ) എന്നിവയിലും മറ്റും റമളാൻ പ്രഥമ രാവിലെ സൂറത്തുൽ ഫത്ഹിൻ്റ പാരായണത്തെക്കുറിച്ച് പരാമർശിച്ചിട്ടുണ്ട്. 

പ്രത്യേക ശ്രദ്ധയ്ക്ക്

റമളാനിൻ്റെ പ്രഥമ രാത്രിയിലെ സാധാ സുന്നത്ത് നിസ്കാരത്തിൻ്റെ (ഉദാ: തറാവീഹ് , വിത്ർ) മഹത്വമൊന്നും സൂറത്തുൽ ഫത്ഹ് ഓതിക്കൊണ്ടുള്ള പ്രത്യേക നിസ്കാരത്തിനില്ല .കാരണം ,തറാവീഹും വിത്റുമെല്ലാം മഹത്വം വിവരിച്ച് ഫുഖഹാഅ് സുന്നത്തെന്ന് വിധി പ്രഖ്യാപിച്ച നിസ്കാരങ്ങളാണ്. മറ്റേത് അങ്ങനെയുള്ളതല്ല.

പുതു മാസവും ആചാരങ്ങളും

ഒന്ന് : - മാസം കാണുകയോ കണ്ടതായി വിവരം ലഭിക്കുകയോ ചെയ്താൽ 

اﻟﻠﻪ ﺃﻛﺒﺮ اﻟﻠﻬﻢ ﺃﻫﻠﻪ ﻋﻠﻴﻨﺎ ﺑﺎﻷﻣﻦ ﻭاﻹﻳﻤﺎﻥ ﻭاﻟﺴﻼﻣﺔ ﻭاﻹﺳﻼﻡ ﻭاﻟﺘﻮﻓﻴﻖ ﻟﻤﺎ ﺗﺤﺐ ﻭﺗﺮﺿﻰ، ﺭﺑﻨﺎ ﻭﺭﺑﻚ اﻟﻠﻪ، اﻟﻠﻪ ﺃﻛﺒﺮ ﻻ ﺣﻮﻝ ﻭﻻ ﻗﻮﺓ ﺇﻻ ﺑﺎﻟﻠﻪ، اﻟﻠﻬﻢ ﺇﻧﻲ ﺃﺳﺄﻟﻚ ﺧﻴﺮ ﻫﺬا اﻟﺸﻬﺮ ﻭﺃﻋﻮﺫ ﺑﻚ ﻣﻦ ﺷﺮ اﻟﻘﺪﺭ ﻭﺷﺮ اﻟﻤﺤﺸﺮ، ﻫﻼﻝ ﺧﻴﺮ ﻭﺭﺷﺪ، ﺁﻣﻨﺖ ﺑﺎﻟﺬﻱ ﺧﻠﻘﻚ،

എന്നു ചൊല്ലണം. അതു സുന്നത്താണ്.(ഏതു മാസമാണെങ്കിലും സുന്നത്തു തന്നെ)

രണ്ട്: പിന്നീട്

اﻟﺤﻤﺪ ﻟﻠﻪ اﻟﺬﻱ ﺫﻫﺐ ﺑﺸﻬﺮ شعبان ﻭﺟﺎء ﺑﺸﻬﺮ رمضان

എന്നു ചൊല്ലണം. (ഏതു മാസമാണെങ്കിലും ഇവ സുന്നത്താണ്. മാസത്തിൻ്റെ പേര് മാറ്റണമെന്ന് മാത്രം. (നിഹായ :3/157)

മൂന്ന്: മാസപ്പിറവി കാണുകയോ കണ്ടതായി അറിയുകയോ ചെയ്താൽ തബാറക സൂറത്ത് പാരായണം ചെയ്യൽ സുന്നത്തുണ്ട്. (ശർവാനി: ഇആനത്ത് )

ഇമാം സുബ്കി (റ) പ്രസ്താവിക്കുന്നു: മാസത്തിലുള്ള ദിവസങ്ങളുടെ എണ്ണം പോലെ തബാറക സൂറത്തിലെ ആയത്തുകളുടെ എണ്ണവും മുപ്പതാണ്. പ്രസ്തുത സൂറത്ത് പരായണം ചെയ്യുന്നിടത്ത് സമാധാനം വർഷിക്കും.(ഇആനത്ത്: 2/ 248) ശർവാനി: 3/ 385)

മാസപ്പിറവി കാണാത്തവനു കണ്ടുവെന്നറിഞ്ഞാൽ പ്രസ്തുത കാര്യങ്ങൾ സുന്നത്തുണ്ട് (ശർവാനി :3/385)

നാല്: -പുതു മാസത്തിനു ആശംസ നേരൽ. അതു സുന്നത്തുണ്ട്.(ശർവാനി: 3/56, തർശീഹ് പേജ്: 96)

تقبل الله منا ومنكم

എന്നു ആശംസ വാക്യമായി പറയാം. 

മറുപടിയായി

تقبل الله منكم. أحياكم الله لأمثاله كل عام وانتم بخير

എന്ന വാക്യം പറയാം. ഇതു സുന്നത്താണ് . (ബാജൂരി,ശർവാനി :3/56 )

റമളാൻ നോമ്പിൻ്റെ കൂടെ സുന്നത്ത് നോമ്പ്

• പരിശുദ്ധ റമളാൻ മാസത്തിൽ റമളാൻ നോമ്പിൻ്റെ നിയ്യത്തിൻ്റെ കൂടെ സുന്നത്ത് നോമ്പിൻ്റെ (ഉദാ: വ്യാഴം , തിങ്കൾ) നിയ്യത്ത് ചെയ്യാമോ?

ചെയ്യാവതല്ല. റമളാൻ മാസത്തിൽ ആ റമളാൻ നോമ്പല്ലാതെ മറ്റൊരു നോമ്പും സ്വഹീഹല്ല. അതിനാൽ റമളാൻ നോമ്പിൻ്റെ കൂടെ മറ്റു നോമ്പിൻ്റെ നിയ്യത്തുണ്ടായാൽ രണ്ടു നോമ്പും സ്വഹീഹാവില്ല .റമളാനിൽ ആ നോമ്പല്ലാതെ മറ്റൊരു നോമ്പിൻ്റെ നിയ്യത്ത് ചെയ്യൽ അനുവദനീയമല്ല - ഹറാമാണ് - (തുഹ്ഫ: 3/417 നിഹായ : 3/163) റമളാൻ മാസത്തിൽ ആ നോമ്പല്ലാതെ മറ്റൊരു നോമ്പും ഇല്ലന്ന് ചുരുക്കം.

അപ്പോൾ റമളാൻ നോമ്പ് കരുതാതെ സുന്നത്ത് നോമ്പ് മാത്രം കരുതിയാലും ആ സുന്നത്ത് നോമ്പ് സ്വഹീഹല്ല . ഫർളു നോമ്പ് ലഭിക്കുകയുമില്ല.

നോമ്പ് നിർബന്ധമില്ലാത്ത യാത്രക്കാരൻ ഖളാആയ നോമ്പിൻ്റെ നിയ്യത്തോടെ റമളാനിൽ നോമ്പനുഷ്ഠിക്കാൻ വകുപ്പില്ല.

അതുപോലെ തന്നെ നേർച്ച നോമ്പ് , കഫ്ഫാറത്തിൻ്റെ നോമ്പ് എന്നിവയൊന്നും റമളാനിൽ സ്വീകാര്യമല്ല.റമളാനിൽ സ്വഹീഹാകുന്നത് ആ റമളാനിലെ ഫർളു നോമ്പ് മാത്രം. (ശർഹുൽ മുഹഹദ്ദബ്: 6/299)

ഈ സുപ്രധാന മസ്അലയിൽ നിന്ന് വ്യക്തമാകുന്ന വസ്തുതകൾ

1. എല്ലാ മാസത്തിലുമുള്ള അയ്യാമുൽ ബീളിൻ്റ മൂന്നു ദിന സുന്നത്ത് നോമ്പ് റമളാൻ മാസത്തിലില്ല.
2. എല്ലാ മാസത്തിലുമുള്ള അയ്യാമുസ്സൂദിൻ്റെ മൂന്നു ദിന സുന്നത്ത് നോമ്പ് റമളാൻ മാസത്തിലില്ല.
3. എല്ലാ തിങ്കളാഴചയും വ്യാഴാഴ്ചയും നോമ്പ് സുന്നത്ത് എന്ന നിയമം റമളാൻ മാസത്തിലെ തിങ്കൾ ,വ്യാഴം ദിവസങ്ങൾക്കില്ല. 
4. എല്ലാ ബുധനാഴ്ചയും നോമ്പ് സുന്നത്തുണ്ട് (ഇആനത്ത് ) ആ സുന്നത്ത് നോമ്പ് റമളാനിലെ ബുധനാഴ്ച ഇല്ല.
5. നേർച്ച നോമ്പ് റമളാനിൽ അനുഷ്ഠിക്കാൻ വകുപ്പില്ല.
6. കഫ്ഫാറത്ത് നോമ്പ് റമളാനിൽ വീട്ടാൻ പറ്റില്ല.
7. ഖളാആയ നോമ്പ് റമളാനിൽ വീട്ടാൻ പറ്റില്ല

ﻗﺎﻝ اﻟﺸﺎﻓﻌﻲ ﻭاﻷﺻﺤﺎﺏ ﺭﺣﻤﻬﻢ اﻟﻠﻪ ﺗﻌﺎﻟﻰ ﻳﺘﻌﻴﻦ ﺭﻣﻀﺎﻥ ﻟﺼﻮﻡ ﺭﻣﻀﺎﻥ ﻓﻼ ﻳﺼﺢ ﻓﻴﻪ ﻏﻴﺮﻩ ﻓﻠﻮ ﻧﻮﻯ ﻓﻴﻪ اﻟﺤﺎﺿﺮ ﺃﻭ اﻟﻤﺴﺎﻓﺮ ﺃﻭ اﻟﻤﺮﻳﺾ ﺻﻮﻡ ﻛﻔﺎﺭﺓ ﺃﻭ ﻧﺬﺭ ﺃﻭ ﻗﻀﺎء ﺃﻭ ﺗﻄﻮﻉ ﺃﻭ ﺃﻃﻠﻖ ﻧﻴﺔ اﻟﺼﻮﻡ ﻟﻢ ﺗﺼﺢ ﻧﻴﺘﻪ ﻭﻻ ﻳﺼﺢ ﺻﻮﻣﻪ ﻻ ﻋﻤﺎ ﻧﻮاﻩ ﻭﻻ ﻋﻦ ﺭﻣﻀﺎﻥ ﻫﻜﺬا ﻧﺺ ﻋﻠﻴﻪ ﻭﻗﻄﻊ ﺑﻪ اﻷﺻﺤﺎﺏ

(ശർഹുൽ മുഹദ്ദബ്: 6/299)

ﻭﻻ) ﻳﺠﻮﺯ ﻭﻻ (ﻳﺼﺢ) ﺻﻮﻡ ﻓﻲ ﺭﻣﻀﺎﻥ ﻋﻦ ﻏﻴﺮﻩ ﻭﺇﻥ ﺃﺑﻴﺢ ﻟﻪ ﻓﻄﺮﻩ ﻟﻨﺤﻮ ﺳﻔﺮ؛ ﻷﻧﻪ ﻻ ﻳﻘﺒﻞ ﻏﻴﺮﻩ ﺑﻮﺟﻪ

(തുഹ്ഫ: 3/417)

റമളാൻ മാസം കൂടുതലായി ചൊല്ലേണ്ടത്

أَشْهَدُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ وَأَسْأَلُكَ الْجَنَّةَ وَأَعُوذُ بِكَ مِنَ النَّارِ

ആദ്യ പത്തിൽ

أَللَّهُمَّ ارْحَمْنِي يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينْ

നടുവിലെ പത്തിൽ

أَللَّهُمَّ اغْفِرْ لِي ذُنُوبِي يَا رَبَّ الْعَالَمِينَ

അവസാന പത്തിൽ

أَللَّهُمَّ اَعْتِقْنِي مِنَ النَّارِ وَأدْخِلْنِي الْجَنَّةَ يَا رَبَّ الْعَالَمِينَ

أَللَّهُمَّ إِنَّكَ عَفُوٌّ تُحِبُّ الْعَفْوَ فَاعْفُ عَنِّي

തറാവീഹിനു ശേഷമുള്ള പ്രാർത്ഥന

أَلْحَمْدُ لِله رَبِّ الْعَالَمِينَ حَمْدًا يُوَافِي نِعَمَهُ وَيُكَافِئُ مَزِيدَهُ

أَللَّهُمَّ صَلِّ وَسَلِّمْ وَبَارِكْ عَلَى سَيِّدِنَا مُحَمَّدٍ وَعَلَى آلِ سَيِّدِنَاوَمَوْلاَنَا مُحَمَّدٍ

أَللَّهُمَّ إِنَّ لَكَ فِي كُلِّ لَيْلَةٍ مِنْ لَيَالِي شَهْرِ رَمَضَانَ عُتَقَاءَ وَطُلَقَاءَ وَخُلَصَاءَ وَأُمَنَاءَ مِنَ النَّارِ

إِجْعَلْنَا مِنْ عُتَقَائِكَ وَطُلَقَائِكَ وَخُلَصَائِكَ وَأُمَنَائِكَ مِنَ النَّارِ

إِجْعَلْنَا يَا إِلَهَنَا يَا أَللهُ يَا أَللهُ يَا أَللهُ مِنَ السُّعَدَاءِ الْمَقْبُولِينَ وَلَا تَجْعَلْنَا مِنَ الْأَشْقِيَاءِ الْمَطْرُودِينَ

വിത്റിനു ശേഷമുള്ള പ്രാർത്ഥന

أَللَّهُمَّ إِنَّا نَعُوذُ بِرِضَاكَ مِنْ سُخْطِكَ وَبِمُعَافَاتِكَ مِنْ عُقُوبَتِكَ وَبِكَ مِنْكَ لَا نُحْصِي ثَنَاءًا عَلَيْكَ أَنْتَ كَمَا أَثْنَيْتَ عَلَى نَفْسِكَ

أَللَّهُمَّ رَبَّنَا تَقَبَّلْ مِنَّا صَلَاتَنَا وَصِيَامَنَاوَنٍيَّتَنَا وَقِيَامَنَا وَرُكُوعَنَا وَاعْتِدَالَنَا وَسُجُودَنَا وَتَخَشُّعَنَا وَتَضَرُّعَنَا وَتَمِّمْ تَقْصِيرَنا وَاسْتَجِبْ دُعَاءَنَا إِنَّكَ أَنْتَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ وَتُبْ عَلَينَا إِنَّكَ أَنْتَ التَّوَّابُ الرَّحِيمُ

റമളാനിലെ പ്രത്യേക പ്രാർത്ഥന

أَللَّهُمَّ اجْعَلْ هَذَا الشَّهْرَ الشَّرِيفَ الْعَظِيمَ الْمُبَارَكَ شَاهِدًا لَنَا لَا شَاهِدًا عَلَينَا وَاجْعَلْهُ حُجَّةً لَنَا لَا حُجَّةً عَلَيْنَا

أَللَّهُمَّ اَعْتِقْ رِقَابَنَا وَرِقَابَ آبَائِنَا وَأُمَّهَاتِنَا وَأَسَاتِذَتِنَا وَرِقَابَ مَنْ لَنَا مِنَ الدُّيُونِ وَالْمَظَالِمِ وَعَذَابٍ الْقَبْرِ وَالنَّارِ

തറാവീഹിന്റെ നിയ്യത്ത്

• തറാവീഹ് നിസ്കാരത്തിൻ്റെ നിയ്യത്തിൽ ''തറാവീഹിൽ നിന്നുള്ള രണ്ട് റക്അത്ത് നിസ്കരിക്കുന്നു'' എന്നു കരുതാമോ?

അതേ , കരുതാം. 

(أصلي ركعتين من التراويح)

(ശർവാനി: 2/ 241)

അതുപോലെ ''തറാവീഹ് എന്ന സുന്നത്ത് നിസ്കാരം രണ്ടു റക്അത്ത് ഞാൻ നിസ്കരിക്കുന്നു'' എന്ന നിയ്യത്തും പറ്റും. 

(أصلي سنة التراويح ركعتين)

റക്അത്തിൻ്റെ എണ്ണം കരുതാതെ ''ഞാൻ തറാവീഹ് നിസ്കരിക്കുന്നു ''

(أصلي التراويحَ)

എന്നിങ്ങനെയും'' തറാവീഹ് എന്ന സുന്നത്ത് നിസ്കാരം ഞാൻ നിർവ്വഹിക്കുന്നു ''

(أصلي سنة التراويح)

എന്ന നിയ്യത്തും ശരിയാണ്. 

അതുപോലെ തറാവീഹ് എന്ന് കരുതാതെ '' ഖിയാമ് റമളാൻ ഞാൻ നിസ്കരിക്കുന്നു ''

(أصلي قيامَ رمضان)

എന്ന നിയ്യത്തും

ഖിയാമ് റമളാനിൽ നിന്നുള്ള രണ്ടു റക്അത്ത് ഞാൻ നിസ്കരിക്കുന്നു

(أصلي ركعتين من قيام رمضان)

എന്നിങ്ങനെയും പറ്റും.(തുഹ്ഫ: ശർവാനി: 2/241)

റക്അത്തിൻ്റെ എണ്ണം കരുതൽ നിർബന്ധമാണെന്ന വീക്ഷണക്കാർ ഉണ്ട്. അത് പരിഗണിച്ച് 

أصلي ركعتين من التراويح متوجها إلى القبلة أداء لله تعالى - إماما / مع الإمام

എന്ന നിയ്യത്ത് കൂടുതൽ നല്ലതാണ്. ഭിന്നത പരിഗണിക്കലും സുന്നത്തുകളും ഇതിൽ ഉൾപ്പെട്ടു.

 ﻭﺃﻥ ﻳﻨﻮﻱ اﻟﺘﺮاﻭﻳﺢ ﺃﻭ ﻗﻴﺎﻡ ﺭﻣﻀﺎﻥ، ( تحفة)

ﻗﻮﻟﻪ: ﻭﺃﻥ ﻳﻨﻮﻱ اﻟﺘﺮاﻭﻳﺢ ﺇﻟﺦ) ﻛﺎﻟﺼﺮﻳﺢ ﻓﻲ ﻛﻔﺎﻳﺔ ﺇﻃﻼﻕ اﻟﺘﺮاﻭﻳﺢ ﺃﻭ ﻗﻴﺎﻡ ﺭﻣﻀﺎﻥ ﺑﺪﻭﻥ ﺗﻌﺮﺽ ﻟﻌﺪﺩ ﺧﻼﻓﺎ ﻟﻈﺎﻫﺮ اﻟﻨﻬﺎﻳﺔ، ﻭاﻟﻤﻐﻨﻲ ﻋﺒﺎﺭﺗﻬﻤﺎ ﻭﻻ ﺗﺼﺢ ﺑﻨﻴﺔ ﻣﻄﻠﻘﺔ ﻛﻤﺎ ﻓﻲ اﻟﺮﻭﺿﺔ ﺑﻞ ﻳﻨﻮﻱ ﺭﻛﻌﺘﻴﻦ ﻣﻦ اﻟﺘﺮاﻭﻳﺢ ﺃﻭ ﻣﻦ ﻗﻴﺎﻡ ﺭﻣﻀﺎﻥ. اﻩـ. ( شرواني)

സുന്നത്തു നിസ്കാരത്തിൽ പ്രാരംഭ പ്രാർത്ഥന സുന്നത്തുണ്ടോ?

അതേ ,സുന്നത്തുണ്ട്.നിയ്യത്തോടെ തക്ബീറത്തുൽ ഇഹ്റാം ചൊല്ലി നിസ്കാരത്തിൽ പ്രവേശിച്ചാൽ പിന്നീടുള്ള ഉച്ചരിച്ചു കൊണ്ടുള്ള പ്രത്യേക സുന്നത്താണ് പ്രാരംഭ പ്രാർത്ഥന. (നാം സാധാരണ വജ്ജഹ്തു എന്നു പറയും)

ഇതു ഫർളു നിസ്കാരത്തിലും (മയ്യിത്തു നിസ്കാരം ഒഴികെ) സുന്നത്തു നിസ്കാരങ്ങളിലും സുന്നത്താണ്. ഫിഖ്ഹിൻ്റെ മിക്ക ഗ്രന്ഥങ്ങളിൽ ഇതു കാണാം.

ഇരുപതു റക്അത്തു തറാവീഹ് നിസ്കരിക്കുമ്പോൾ പത്തു തവണ പ്രാരംഭ പ്രാർത്ഥന സുന്നത്തുണ്ട്.

പ്രാരംഭ പ്രാർത്ഥനയുടെ പ്രതിഫലം കിട്ടാൻ وجهت وجهي എന്ന പ്രസിദ്ധ പ്രാർത്ഥന തന്നെ ചൊല്ലണമെന്നില്ല. പ്രാരംഭ പ്രാർത്ഥനയായി ഹദീസിൽ വന്ന മറ്റു ദിക്റുകൾ ചൊല്ലിയാലും മതി. (ഹദീസിൽ വരാത്തതുമാവാം. ഖൽയൂബി) (ഏറ്റവും മഹത്വം وجهت وجهي  എന്ന പ്രസിദ്ധ പ്രാർത്ഥനയാണ്)

പ്രാരംഭ പ്രാർത്ഥനയായി ഹദീസിൽ വന്ന ചിലത് താഴെ ചേർക്കുന്നു .

1. الحمد لله حمدا كثيرا طيبا مباركا فيه
2. سبحان الله والحمد لله ولا إله إلا الله والله أكبر
3. ألله أكبر كبيرا والحمد لله كثيرا وسبحان الله بكرة وأصيلا
4. ﺳﺒﺤﺎﻧﻚ اﻟﻠﻬﻢ ﻭﺑﺤﻤﺪﻙ ﺗﺒﺎﺭﻙ اﺳﻤﻚ ﻭﺗﻌﺎﻟﻰ ﺟﺪﻙ ﻭﻻ ﺇﻟﻪ ﻏﻴﺮﻙ
5. سبحانك اللهم وبحمدك

ഹദീസിൽ വന്നത് പൂർണമായി കൊണ്ടുവന്നിട്ടില്ലെങ്കിലും പ്രാരംഭ പ്രാർത്ഥനയുടെ അടിസ്ഥാന സുന്നത്ത് ലഭിക്കും. 

ഇമാം ബുജൈരി(റ) വിവരിക്കുന്നു: يحصل أصل السنة بِبَعضه

ഹദീസിൽ വന്നതിൻ്റെ അല്പം കൊണ്ടു വന്നാലും അടിസ്ഥാന സുന്നത്ത് ലഭിക്കും. (ബുജൈരിമി അലൽ ഖത്വീബ്: 2/60) ഇക്കാര്യം ഇമാം ഇബ്നു ഖാസിം(റ)വും ഇമാം ശർവാനി (റ)വും വിവരിച്ചിട്ടുണ്ട്.( 2 / 29)

അപ്പോൾ

ﺳﺒﺤﺎﻧﻚ اﻟﻠﻬﻢ ﻭﺑﺤﻤﺪﻙ ﺗﺒﺎﺭﻙ اﺳﻤﻚ ﻭﺗﻌﺎﻟﻰ ﺟﺪﻙ ﻭﻻ ﺇﻟﻪ ﻏﻴﺮﻙ 

എന്നത് ഹദീസിൽ വന്നതാണ്. അതിൻ്റെ അല്പമായ

سبحانك اللهم وبحمدك

എന്ന് ചൊല്ലിയാലും പ്രാരംഭ പ്രാർത്ഥനയുടെ അടിസ്ഥാന സുന്നത്ത് ലഭ്യമാകും. കറാഹത് ഒഴിവാകും.

ഇമാം ബൈെഹഖി (റ)വിൻ്റെ റിപ്പോർട്ടിൽ سبحانك اللهم وبحمدك എന്നു മാത്രമാണുള്ളത് (അദ്കാർ: 1/44) ആ അടിസ്ഥാനത്തിൽ പ്രസ്തുത വാക്യം മാത്രം കൊണ്ട് വന്നാൽ തന്നെ مأثور കൊണ്ടുവരലുണ്ടായി.

ഹദീസ്

عن عائشة رضي الله عنها قالت : " كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ إِذَا اسْتَفْتَحَ الصَّلَاةَ ، قَالَ : سُبْحَانَكَ اللَّهُمَّ وَبِحَمْدِكَ ، وَتَبَارَكَ اسْمُكَ وَتَعَالَى جَدُّكَ ، وَلَا إِلَهَ غَيْرَكَ ( رواه أبو داود , والترمذي)

 ﻗﺎﻝ اﻟﺒﻴﻬﻘﻲ: ﻭﺭﻭﻱ اﻻﺳﺘﻔﺘﺎﺡ " ﺑﺴﺒﺤﺎﻧﻚ اﻟﻠﻬﻢ ﻭﺑﺤﻤﺪﻙ " ﻋﻦ اﺑﻦ ﻣﺴﻌﻮﺩ ﻣﺮﻓﻮﻋﺎ، ﻭﻋﻦ ﺃﻧﺲ ﻣﺮﻓﻮﻋﺎ

الأذكار للنووي: ٤٤ / ١)

തറാവീഹ് നിസ്കാരത്തിൽ പ്രാരംഭ പ്രാർത്ഥന ഒഴിവാക്കൽ കറാഹത്തുണ്ടോ?_

അതേ , കറാഹത്തുണ്ട്.മയ്യിത്തു നിസ്കാരം ഒഴികെയുള്ള ഫർളും സുന്നത്തു മായ എല്ലാ നിസ്കാരത്തിലും ചില നിബന്ധനകളോടെ പ്രാരംഭ പ്രാർത്ഥന സുന്നത്തുണ്ട്. ഒഴിവാക്കൽ കറാഹത്തുണ്ട്. 

പ്രാരംഭ പ്രാർത്ഥന ഒഴിവാക്കൽ കറാഹത്താണെന്ന് ഇമാം ഇബ്നു ഹജർ ഹൈതമി(റ) വ്യക്തമാക്കിയിട്ടുണ്ട്.

ഇമാം ഇബ്നു ഹജർ(റ) വിവരിക്കുന്നു.

(يسن التعوذ للمتمكن منه فيكره تركه) كما في المجموع عن نص الشافعي ومثله دعاء الإفتتاح

(الإيعاب في شرح العباب لإبن حجر الهيتمي)

അഊദു നിർവ്വഹിക്കാൻ സൗകര്യപ്പെടുന്നവർക്ക് അതു സുന്നത്താണ്. അതുപേക്ഷിക്കൽ കറാഹത്താണ്. ഇമാം ശാഫിഈ (റ)വിൻ്റെ നസ്വ് ഇമാം നവവി(റ) മജ്മൂഇൽ വിവരിച്ചതു പോലെ. അഊദു പോലെ തന്നെയാണ് പ്രാരംഭ പ്രാർത്ഥനയും (അൽ ഈആബ്: പേജ് 64 )

ഇമാം നവവി(റ)യുടെ റൗളത്തു ത്വാലിബീൻ എന്ന ഗ്രന്ഥം ചുരുക്കിയതാണ് അൽ ഉബാബ് എന്ന കിതാബ് .ഇമാം അഹ് മദുബ്ന ഉമറൽ മുസജ്ജദ് (റ)വാണ് രചയിതാവ്. അൽ ഉബാബ് എന്ന ഗ്രന്ഥത്തിൻ്റെ ശർഹാണ് അൽ ഈആബ് എന്ന കിതാബ് .ഇമാം ഇബ്നു ഹജർ(റ)വാണ് രചയിതാവ്. ഈ ശർഹു പൂർണമായിട്ടില്ല. ബാബുൽ വകാലത്ത് വരെ രചിച്ചിട്ടുള്ളൂ. (ശദറാത്ത്: 8/ 169)

രാത്രി നോമ്പും പകലിൽ തറാവീഹും

അൻ്റാർട്ടിക്ക ,ഗ്രീസ് തുടങ്ങിയ രാജ്യങ്ങളിൽ ആറു മാസം തുടരെ പകലും ആറു മാസം തുടരെ രാത്രിയുമാണത്രെ .ആ നാട്ടുകാർ നിസ്കാരം , നോമ്പ് തുടങ്ങിയ സമയ നിർണിത ഇബാദത്തുകൾ നിർവ്വഹിക്കാൻ സമയം എങ്ങനെ അവലംബിക്കും ?

ഉദയാസ്ത മയങ്ങൾ കൃത്യമായി നടക്കുന്ന അടുത്ത നാട്ടിലെ രാപ്പകലുകൾ സമയത്തിൻ്റെ അനുപാതം നോക്കി കണക്ക് കൂട്ടണം. അതായത് , അടുത്ത നാട്ടിലെ പകലും രാത്രിയും തമ്മിലുള്ള സമയാന്തരം നോക്കി ഇവിടെ പകലും രാത്രിയും കണക്ക് കൂട്ടണം. അപ്പോൾ ഒരു പകലിൽ തന്നെ 180 തവണ വീതം അഞ്ചു വക്ത് നിസ്കാരങ്ങൾ നിർവ്വഹിക്കപ്പെടേണ്ടി വരും. റമളാനിലെ മുപ്പത് നോമ്പും തറാവീവും വിത്റുമെല്ലാം ഒരു പകലിൽ തന്നെ നിർവ്വഹിക്കേണ്ടി വരും. ആറു മാസം തുടരെ രാത്രി വരുന്ന കാലത്ത് റമളാൻ വന്നാൽ നോമ്പ് മുഴുവനും രാത്രിയിലായിരിക്കും

ദജ്ജാൽ വരുന്ന ആദ്യ ദിവസം ഒരു കൊല്ലത്തിൻ്റെ ദൈർഘ്യമുണ്ടാകുമെന്ന ഹദീസിൻ്റെ വെളിച്ചത്തിൽ ഈ മസ്അല ഇമാം ഇബ്നു ഹജർ ഹൈതമി(റ) വ്യക്തമാക്കിയിട്ടുണ്ട് (തുഹ്ഫ: 1/ 428 നോക്കുക)

(ﻓﺮﻉ)

ﺻﺢ ﺃﻥ ﺃﻭﻝ ﺃﻳﺎﻡ اﻟﺪﺟﺎﻝ ﻛﺴﻨﺔ ﻭﺛﺎﻧﻴﻬﺎ ﻛﺸﻬﺮ ﻭﺛﺎﻟﺜﻬﺎ ﻛﺠﻤﻌﺔ، ﻭاﻷﻣﺮ ﻓﻲ اﻟﻴﻮﻡ اﻷﻭﻝ ﻭﻗﻴﺲ ﺑﻪ اﻷﺧﻴﺮاﻥ ﺑﺎﻟﺘﻘﺪﻳﺮ ﺑﺄﻥ ﺗﺤﺮﺭ ﻗﺪﺭ ﺃﻭﻗﺎﺕ اﻟصلواﺕ ﻭﺗﺼﻠﻰ، ﻭﻛﺬا اﻟﺼﻮﻡ ﻭﺳﺎﺋﺮ اﻟﻌﺒﺎﺩاﺕ اﻟﺰﻣﺎﻧﻴﺔ ﻭﻏﻴﺮ اﻟﻌﺒﺎﺩاﺕ ﻛحلول اﻵﺟﺎﻝ ﻭﻳﺠﺮﻱ ﺫﻟﻚ ﻓﻴﻤﺎ ﻟﻮ ﻣﻜﺜﺖ اﻟﺸﻤﺲ ﻃﺎﻟﻌﺔ ﻋﻨﺪ ﻗﻮﻡ ﻣﺪﺓ

( تحفة المحتاج ٤٢٨ / ١)

റമളാൻ നോമ്പിൻ്റെ നിയ്യത്ത് രാത്രി രണ്ടു തവണ വേണോ? 

രാത്രി ഒരു തവണ മാത്രമാണ് നിയ്യത്ത് ചെയ്യൽ നിർബന്ധമുള്ളത്. നോമ്പ് തുറന്ന ഉടനെ നിയ്യത്ത് ചെയ്യൽ സുന്നത്തുണ്ട്. (തർശീഹ്: പേജ് : 165)

നോമ്പ് തുറന്ന ഉടനെത്തന്നെ നിയ്യത്ത് ചെയ്താൽ പിന്നെ മറക്കുന്ന പ്രശ്നമില്ലല്ലോ. മഗ്രിബിൻ്റ ഉടനെ നോമ്പുതുറക്കും മുമ്പും നിയ്യത്ത് ചെയ്താലും മതിയാകും. (ബുശ്റൽ കരീം: 1/544)

നിയ്യത്ത് ചെയ്ത ശേഷം ഉറങ്ങിയാൽ നിയ്യത്തിനു പ്രശ്നമൊന്നുമില്ല. നിയ്യത്ത് പുതുക്കൽ നിർബന്ധമില്ല .നിയ്യത്ത് ചെയ്ത ശേഷം ഉറങ്ങിയാൽ നിയ്യത്ത്  ബാത്വിലാകുമെന്നഭിപ്രായമുള്ളത് കൊണ്ടും രാത്രിയുടെ ആദ്യത്തിൽ നിയ്യത്ത് സ്വീകാര്യമല്ല എന്ന വീക്ഷണം പരിഗണിച്ചും നിയ്യത്തിനു ശേഷം നോമ്പ് മുറിയുന്ന കാര്യങ്ങൾ ചെയ്താൽ നിയ്യത്ത് സ്വഹീഹല്ലന്ന അഭിപ്രായം മാനിച്ചും ''നിയ്യത്ത് ചെയ്ത ശേഷം ഉറങ്ങി ഉണർന്ന് അത്താഴത്തിനു ശേഷം നിയ്യത്ത് പുതുക്കൽ സുന്നത്താണ് '' (ശർവാനി: 3/389, തർശീഹ്: പേജ്: 165)

അപ്പോൾ നിയ്യത്ത് ചെയ്ത ശേഷം നാം സാധാരണ ഉറങ്ങാറുണ്ടല്ലോ. പിന്നെ അത്താഴം കഴിക്കാൻ വേണ്ടി എഴുന്നേൽക്കും. ആ സമയത്ത് അത്താഴത്തിനു ശേഷം വീണ്ടും നിയ്യത്ത് ചെയ്യൽ സുന്നത്താണ്. 

എല്ലാ ദിവസവും രണ്ടു തവണ നിയ്യത്ത്.ആദ്യത്തേത് നിർബന്ധവും രണ്ടാമത്തേത് സുന്നത്തും. 

(ﻭ) اﻟﺼﺤﻴﺢ (ﺃﻧﻪ ﻻ ﻳﺠﺐ اﻟﺘﺠﺪﻳﺪ ﺇﺫا ﻧﺎﻡ ( تحفة :٣٨٩ / ٣)

 (ﻭﺃﻧﻪ ﻻ ﻳﺠﺐ اﻟﺘﺠﺪﻳﺪ ﺇﻟﺦ) ﻭﻳﻨﺒﻐﻲ ﺃﻥ ﻳﺴﻦ ﺧﺮﻭﺟﺎ ﻣﻦ اﻟﺨﻼﻑ ( شرواني :٣٨٩ / ٣)

يسن أن ينوي الصوم عند إفطاره خوف أن ينسي النيةبعدُ وأن يعيدها بعد تسحره للخلاف في صحتها أوّله وفيما لو تعاطى مفطرا ليلا بعدها ( ترشيح : صفحة: ١٦٥)

രാത്രി എപ്പോൾ നിയ്യത്ത് ചെയ്താലും സുബ്ഹ് മുതൽക്കാണ് നോമ്പിൻ്റെ പ്രതിഫലം ലഭിക്കുക. നിയ്യത്ത് ചെയ്തത് മുതൽക്ക് ലഭിക്കില്ല. നോമ്പ് തുടങ്ങുന്നത് സുബ്ഹ് സമയം മുതൽക്കാണല്ലോ. 

നിസ്കാരം ഖളാഅ് ഉള്ളവരുടെ തറാവീഹ്

പ്രായപൂർത്തിയും ബുദ്ധിയും ശുദ്ധിയുമുള്ള എല്ലാ മുസ് ലിമിനും അഞ്ചു വഖ്ത് നിസ്കാരം നിർബന്ധമാണല്ലോ. ഇക്കാര്യം ഏവർക്കും അറിയുന്ന വസ്തുതയാണ്. ഫർളു നിസ്കാരം ഖളാഉള്ളവർ ഖളാ വീട്ടൽ നിർബന്ധമാണ്. അതിർ വിടാത്ത ഉറക്കം ,മറവി എന്നീ രണ്ടു കാരണങ്ങൾ കൂടാതെ ഖളാ ആയതും കാരണത്തോടെ ഖളാ ആയതും ഖളാ വീട്ടൽ നിർബന്ധമാണ്.

മാത്രമല്ല, കാരണം കൂടാതെ നിസ്കാരം ഖളാ ആക്കിയവനു സുന്നത്തുനിസ്കാരവും സുന്നത്തായ മറ്റു കർമങ്ങളും ഫർളു കിഫയായതും (ഉദാ: മയ്യിത്തു നിസ്കാരം) പത്ര വായനയും കൂട്ടുകാരുമായി സൊറ പറഞ്ഞിരിക്കലുമെല്ലാം ഹറാമാണ്. വൻകുറ്റമാണ്. 

അത്തരം സമയങ്ങളിൽ മുഴുവനും നിസ്കാരം ഖളാ വീട്ടൽ നിർബന്ധമാണ്.നിർബന്ധ സമയം മറ്റൊന്നിൽ ചെലവഴിച്ചതാണ് മുമ്പ് വിവരിച്ച കാര്യങ്ങൾഹറാമാകാനുള്ള കാരണം ഖളാഅ് വീട്ടിയ ശേഷം തൗബ: ചെയ്യണം. ഖളാഅ്ആക്കിയന്ന വൻദോഷം ചെയ്തതിന്നാണ് തൗബ: 

വിശുദ്ധ റമളാനിൽ ആലോചിക്കുക

നമുക്ക് പ്രായം തികഞ്ഞ ശേഷം (15വയസ്സായാൽ എല്ലാവർക്കും പ്രായം തികയും. അതിൻ്റെ മുമ്പ് മനിയ്യ് പുറപ്പെട്ടാലും സ്ത്രീക്ക് ആർത്തവമുണ്ടായാലും പ്രായം തികയും) വല്ല ഫർളു നിസ്കാരവും ഖളാ ഉണ്ടോ?

ഉണ്ടെന്ന മറുപടിയാണ് പലരുടെയും മനസ്സ് പറയുന്നതെങ്കിൽ അവ മുഴുവനും ഖളാഅ് വീട്ടിയേ മതിയാകൂ. മറ്റു പരിഹാരമാർഗം അതിനില്ല. ഒരാൾക്ക് നിരവധി നിസ്കാരങ്ങൾ ഖളാഅ് ഉണ്ട്. എത്രയെന്നറിയില്ല. എങ്കിൽ ഖളാഅ് ആയ നിസ്കാരങ്ങൾ മുഴുവനും നിസ്കരിച്ചുവെന്ന ഉറപ്പ് വരുന്നതുവരെ ഖളാഅ് വീട്ടുക തന്നെ. (തുഹ്ഫ: 1/440)

കാരണം കൂടാതെ നിസ്കാരം ഖളാഅ് ഉള്ളവനു സുന്നത്തായ കർമങ്ങൾ ഹറാമാണ്. 

يحرم عليه التطوع

എന്നു ഫത്ഹുൽ മുഈനടക്കം നിരവധി ഗ്രന്ഥങ്ങളിൽ കാണാം. 

റമളാനിലെ പ്രത്യേക നിസ്കാരമായ തറാവീഹ് അടക്കം എല്ലാ സുന്നത്തുകളും ഹറാമാണ്.ഫർളു ഖളാ വീട്ടാൻ വേണ്ടി ചെലവഴിക്കേണ്ട സമയം അതിനു ചെലവഴിക്കാതെ മറ്റൊന്നിൽ ചെലവഴിച്ചുവെന്നതാണ് ഹറാമാകാനുള്ള കാരണം. ഫർള് ഖളാഅ് വീട്ടാതെ വെറുതെയിരിക്കലും ഹറാമാണ്. ഫർളു നിസ്കാരം ഖളാഅ് ആക്കിയവർ അല്ലാഹുവിന്നുള്ള കടം വീട്ടാനുള്ളവരാണ്. അതു വീട്ടാതെ മറ്റു അത്യാവശ്യമല്ലാത്തതിൽ ജോലിയാവരുത്. 

തറാവീഹ് നിസ്കരിച്ചോ എന്നു നാളെ നാഥൻ നിർബന്ധ രീതിയിൽ ചോദിക്കൂല. എന്നാൽ നാളെത്തെ ആദ്യ ചോദ്യം തന്നെ ഫർള് നിസ്കാരത്തെക്കുറിച്ചാണ്. ഇതു നാം മറക്കരുത്. 

നിരവധി നിസ്കാരം ഖളാഅ് ഉള്ളവർ ഇതു വായിക്കുമ്പോൾ ചിലപ്പോൾ അത്ര രസിച്ചെന്നു വരില്ല. നാളെ ആഖിറത്തിൽ രസം കിട്ടാനാണ് ഇങ്ങനെ എഴുതുന്നതന്ന് മനസ്സിലാക്കുക. ഒരു ഫർളു നിസ്കാരമെങ്കിലും ഖളാഅ് വീട്ടാൻ കഴിഞ്ഞാൽ ആ ഒരു കടമയെങ്കിലും പിരടിയിൽ നിന്നു ഒഴിവായല്ലോയെന്ന് ചിന്തിച്ചു നമുക്ക് ഖളാഅ് വീട്ടാം.

മുഴുവനും ഖളാ വീട്ടാൻ തീരുമാനിച്ച് വീട്ടിക്കൊണ്ടിരിക്കേ അതിനിടയിൽ മരണപ്പെട്ടാൽ അതു അവൻ്റെ തൗബയായി അല്ലാഹു പരിഗണിക്കുമെന്ന് ഇമാമുകൾ രേഖപ്പെടുത്തിയിട്ടുണ്ട്.  

ഫർളു വേഗത്തിൽ ഖളാഅ് വീട്ടാൻ ഉണ്ടായിട്ടും അതു ചെയ്യാതെ സുന്നത്തിൽ ജോലിയാകുമ്പോൾ പിശാച് പൊട്ടിച്ചിരിക്കുകയാണ്. എന്നാൽ ഫർളു ഖളാ വീട്ടി പ്രാർത്ഥിക്കുമ്പോൾ പിശാച് കരയും. അവനെ നമുക്ക് കരയിപ്പിക്കണം. 

അത്യാവശ്യ ഉറക്കം, തൻ്റെയും ആശ്രിതരുടെയും ചെലവിനു വഴി തേടൽ, മറ്റു നിർബന്ധ കാര്യങ്ങൾ ചെയ്യൽ എന്നിവയല്ലാത്തതിലേക്ക് സമയം ചെലവഴിക്കൽ , വേഗത്തിൽ ഖളാ വീട്ടേണ്ട നിസ്കാരങ്ങൾ ഉള്ളവന് വൻ കുറ്റമാണ്. ഈ വസ്തുത നാം മറക്കരുത്.

കാരണം കൂടാതെ നിസ്കാരം ഖളാ ആക്കിയവൻ പള്ളിയിൽ എത്തിയപ്പോൾ അവിടെ സാധാ ജമാഅത്ത് നിസ്കാരം നടക്കുകയാണ്. ഇയാൾ അതിൽ പങ്കെടുക്കുകയാണോ വേണ്ടത് അതോ തൻ്റെ നിസ്കാരം ഖളാ വീട്ടുകയാണോ വേണ്ടത്?

ഖളാഅ് വീട്ടുകയാണ് വേണ്ടത്.പ്രസ്തുത ജമാഅത്തിൽ പങ്കെടുക്കൽ അയാൾക്ക് ഹറാമാണ്

കാരണം കൂടാതെ നിരവധി നിസ്കാരങ്ങൾ ഖളാ ആക്കിയ വ്യക്തി തൻ്റെ അത്യാവശ്യ സമയമല്ലാത്ത മുഴുവൻ സമയവും ഖളാ വീട്ടാനായി മാറ്റി വെച്ച് ഖളാ വീട്ടണമെന്നു വ്യക്തമായി.എന്നാൽ ,ഖളാ വീട്ടാതെ കുറേ സുന്നത്തായ കാര്യങ്ങൾ നിർവ്വഹിച്ചു, അതിനു പ്രതിഫലം ലഭിക്കുമോ?

ആ കർമങ്ങൾ ഹറാമായ സമയത്താണ് നിർവ്വഹിച്ചത് .എന്നാലും പ്രതിഫലം ലഭിക്കുമെന്നഭി പ്രായമുണ്ട്. (അല്ലാഹു പ്രതിഫലം തരട്ടെയെന്നു പ്രാർത്ഥിക്കാം) ഹറാമായ സമയത്ത് ചെയ്തതു കൊണ്ട് പ്രതിഫലം ലഭിക്കില്ലന്നും നിരവധി പണ്ഡിതർ പറഞ്ഞിട്ടുണ്ട്.

നമുക്ക് ഖളാ വീട്ടാം

പലർക്കും നിരവധി ഫർളു നിസ്കാരങ്ങളാണു ഖളാഅ് ഉള്ളത് അവർ സുന്നത്തായ കർമങ്ങൾ ചെയ്യുന്നതിനു പകരം ഫർളു ഖളാഅ് വീട്ടാൻ തയ്യാറാവുക .നാഥൻ തുണക്കട്ടെ.

തറാവീഹിൽ തുടർന്നു സുബ്ഹ് ഖളാഅ് വീട്ടൽ

എനിക്കു കുറേ സുബ്ഹ് നിസ്കാരം ഖളാഅ് ഉണ്ട്. തറാവീഹ് നിസ്കരിക്കുന്ന ഇമാമിനെ തുടർന്നു എനിക്കു സുബ്ഹ് ഖളാഅ് വീട്ടാമോ?

അതേ , അങ്ങനെ തുടർന്നു നിസ്കരിക്കൽ അനുവദനീയമാണ്. കറാഹത്തില്ല. (ഫത്ഹുൽ മുഈൻ , ഇആനത്ത് :2/07)

അപ്പോൾ ഇമാമിൻ്റെ തറാവീഹ് ഇരുപത് റക്അത്ത് പൂർത്തിയാകുമ്പോൾ താങ്കളുടെ പത്ത് സുബ്ഹ് ഖളാ വീട്ടാൻ കഴിയും.  സുബ്ഹിലെ പ്രസിദ്ധ ഖുനൂത്ത് ഓതണമെന്നില്ല . ഏതെങ്കിലും ഒരു പ്രാർത്ഥനാ വാക്യമായാലും ഖുനൂത്തിൻ്റെ അടിസ്ഥാന സുന്നത്ത് ലഭിക്കും (ഫത്ഹുൽ മുഈൻ)

ഉദാ: اللهم اغفرلي എന്നു മാത്രം പറഞ്ഞാലും മതി. 

നിസ്കാരം ഖളാഅ് വീട്ടാത്തവനു ശക്തമായ ശിക്ഷയാണുള്ളത്. ഖളാഅ് വീട്ടി ബാധ്യത ഒഴിവാക്കുക. ഖളാ വീട്ടിയിട്ട് ഖളാ ആക്കിയതിൻ്റെ പേരിൽ തൗബ: ചെയ്യണം. 

കാരണം കൂടാതെ നിസ്കാരം ഖളാ ആക്കൽ സാധാ ഹറാമല്ല. വൻദോഷമാണ്.

വിത്ർ നിസ്കരിക്കുന്ന ഇമാമിനെ തുടർന്നും സുബ്ഹ് ഖളാ വീട്ടാം. വിത്ർ ഒരു റക്അത്ത് ഇമാം നിസ്കരിക്കുമ്പോൾ ഇമാം സലാം വീട്ടിയ ശേഷം ഒരു റക്അത്ത് മസ്ബൂഖായി പൂർത്തിയാക്കണം.

`പ്രത്യേക ശ്രദ്ധയ്ക്ക്`

സുബ്ഹിൻ്റെ നിയ്യത്ത് മാത്രമേ വെക്കാവൂ. കൂടെ തറാവീഹിൻ്റെ നിയ്യത്തും കൂടി കരുതിയാൽ രണ്ടു നിസ്കാരവും സ്വഹീഹാവില്ല. [ തുഹ്ഫ:2/235 ]

ﻭﺧﺮﺝ ﺑﺎﻷﺩاء اﻟﻘﻀﺎء ﻧﻌﻢ ﺇﻥ اﺗﻔﻘﺖ ﻣﻘﻀﻴﺔ اﻹﻣﺎﻡ ﻭاﻟﻤﺄﻣﻮﻡ ﺳﻨﺖ اﻟﺠﻤﺎﻋﺔ ﻭﺇﻻ ﻓﺨﻼﻑ اﻷﻭﻟﻰ ﻛﺄﺩاء ﺧﻠﻒ ﻗﻀﺎء ﻭﻋﻜﺴﻪ ﻭﻓﺮﺽ ﺧﻠﻒ ﻧﻔﻞ ﻭﻋﻜﺴﻪ ﻭﺗﺮاﻭﻳﺢ ﺧﻠﻒ ﻭﺗﺮ ﻭﻋﻜﺴﻪ ( فتح المعين)

തമ്മിം തഖ്സ്വീറനാ എന്ന പ്രാർത്ഥന തെറ്റോ

പതിറ്റാണ്ടുകളായി നാം കേട്ടു വരുന്ന ഒരു പ്രാർത്ഥനാ വാഖ്യമാണ് റമളാനിലെ നോമ്പിൻ്റെ നിയ്യത്ത് ഇമാം ഓർമപ്പെടുത്തി കൊടുത്ത ശേഷം وتمّم تقصيرنا എന്നത്.അതു തെറ്റാണന്ന് ഇന്നു ചിലർ പറയുന്നു. വസ്തുതയെന്ത്?

പ്രസ്തുത പ്രാർത്ഥനാ വാക്യം ശരിയാണ്. തെറ്റല്ല. 

''ഞങ്ങളുടെ ഇബാദത്തുകളിലുള്ള വീഴ്ചകളെ അങ്ങനെ നിർത്താതെ വീഴ്ചയുടെ സ്ഥാനത്ത് പൂർണത നൽകി ഇബാദത്ത് പൂർണ്ണമാക്കണേ'' എന്നാണർത്ഥം. അതിലെവിടെയാണ് തെറ്റ് ? 

അഞ്ചാം നൂറ്റാണ്ടിലെ മുജദ്ദിദ് أتمم تقصيرنا എന്ന പ്രാർത്ഥനാ വാക്യം അവിടുത്തെ 'മിൻഹാജുൽ ആബിദീൻ' എന്ന ഗ്രന്ഥത്തിൽ (പേജ്: 26) കൊണ്ടു വന്നിട്ടുണ്ട്. ആരിഫീങ്ങളുടെ പ്രാർത്ഥനയായിട്ടാണ് മഹാനവർകൾ കൊണ്ടുവന്നത്. 

അതിങ്ങനെ:

ربنا وفقنا لطاعتك وأتمم تقصيرنا وتقبل منا

ഇമാം ഗസാലി (റ) ശരിയായി കണ്ട പ്രാർത്ഥന ഇന്നു ചിലർ തെറ്റാണന്നു പറഞ്ഞാൽ അതു ആരു സ്വീകരിക്കും !? 

ഇമാം ഗസാലി (റ)വിൻ്റെ 'മിൻഹാജ് ' കണ്ട നമ്മുടെ ഗുരുനാഥന്മാർ ക്രോഡീകരിച്ച പ്രാർത്ഥനയാണ് وتمم تقصيرنا എന്നത്.

റമളാനിൽ മാത്രമായി ചുരുക്കേണ്ട പ്രാർത്ഥനയല്ലത്. മറ്റു സമയത്തും പ്രാർത്ഥിക്കണം. നമ്മളിൽ ധാരാളം تقصير ഉണ്ടല്ലോ. അല്ല , تقصير മാത്രമല്ലേയുള്ളൂ എന്നു പറയലാവും ശരി. 

اللهم تمم تقصيرنا يارب العالمين

നോമ്പുകാരൻ്റെ മിസ് വാക്കും - ശാഫിഈ മദ്ഹബിലെ ഭിന്നതയും

ഇമാം ഇബ്നു ഹജർ(റ) വിവരിക്കുന്നു.

ولو أكل بعد الزوال ناسيامغيرا أو نام وانتبه كره أيضا على الأوجه

നോമ്പുകാരൻ ഉച്ചക്കു ശേഷം വായ പകർച്ചയാകുന്ന വല്ലതും മറന്നു ഭക്ഷിക്കുകയോ അല്ലെങ്കിൽ ഉറങ്ങി ഉണരുകയോ ചെയ്താലും - മറ്റുള്ളവർക്കു കറാഹത്തുള്ളതുപോലെ - ഉച്ചക്കു ശേഷം മിസ് വാക്ക് ചെയ്യൽ കറാഹത്താണ്, ഇതാണു പ്രബലം.(തുഹ്ഫ: 1/223) 

നോമ്പുകാരനു ഉച്ചക്കുശേഷം മിസ് വാക്ക് ചെയ്യൽ നിരുപാധികം കറാഹത്ത് എന്ന വീക്ഷണമാണ് ഇമാം ഇബ്നു ഹജർ(റ) പ്രബലമാക്കിയത്.   

ഈ വീക്ഷണമാണ് ശിഷ്യൻ ശൈഖ് മഖ്ദൂം (റ) ഫത്ഹുൽ മുഈനിൽ നോമ്പിൻ്റെ അധ്യായത്തിൽ പ്രബലമാക്കിയത്. ശൈഖ് മഖ്ദൂം (റ) വിവരിക്കുന്നത് ഇങ്ങനെ:

ويكره سواك بعد زوال وقبل غروب وإن نام أو أكل كريها ناسيا

നോമ്പുകാരനു ഉച്ചക്കു ശേഷം സൂര്യാസ്തമനത്തിനു മുമ്പായി മിസ് വാക്ക് ചെയ്യൽ കറാഹത്താണ്. ഉറങ്ങിയാലും ദുർഗന്ധ വാസനയുള്ള വല്ലതും മറന്നു തിന്നാലും കറാഹത്തു തന്നെ. (ഫത്ഹുൽ മുഈൻ)

ഫത്ഹുൽ മുഈനിൽ ويكره سواك എന്ന വാക്ക് എടുത്തുദ്ധരിച്ച് സയ്യിദുൽ ബക് രി (റ)على المشهور المعتمد( ഇതാണു പ്രബല വീക്ഷണമായി പ്രസിദ്ധമായിട്ടുള്ളത്) എന്നു വിവരിച്ചിട്ടുണ്ട് (ഇആനത്ത്: 2/ 281)

ഇമാം മുഹമ്മദ് റംലി (റ) നിഹായ :യിൽ നോമ്പുകാരനു ഉച്ചക്കുശേഷം മിസ് വാക്ക് ചെയ്യൽ കറാഹത്താണ് എന്നു വിധി പറഞ്ഞു തുടർന്നു വിവരിക്കുന്നത് ഇങ്ങനെ:

نعم إن تغير فمه بعد الزوال بنحو نوم إستاك لإزالته كما أفتى به الوالد رحمه الله

ഉച്ചക്കുശേഷം ഉറക്കം പോലെയുള്ളതുകൊണ്ട് വായ പകർച്ചയായാൽ ആ പകർച്ച നീക്കാൻ വേണ്ടി മിസ് വാക്ക് ചെയ്യണം ഇങ്ങനെ പിതാവ് (ശിഹാബുദ്ദീൻ റംലി) ഫത് വാ നൽകിയിട്ടുണ്ട് (നിഹായ :1/183)

അപ്പോൾ നോമ്പുകാരൻ ഉച്ചക്കു ശേഷം മിസ് വാക്ക് ചെയ്യൽ നിരുപാധികം കറാഹത്ത് എന്ന വിധി ഇമാം റംലി (റ) പറയുന്നില്ല പ്രത്യുത ,ഉറക്കം പോലെയുള്ളതുകൊണ്ട് വായ പകർച്ചയായാൽ ഉച്ചക്കുശേഷം മിസ് വാക്ക് ചെയ്യൽ സുന്നത്താണ് എന്നാണു ഇമാം റംലി (റ) വിവരിച്ചത്.

ഇമാം റംലി (റ) യുടെ വീക്ഷണം സയ്യിദുൽ ബക് രി (റ) ഇങ്ങനെ വിവരിക്കുന്നു

وجرى الجمال الرملي تبعا لإفتاء والده على أنه يكره الإستياك حينئذ فمحل الكراهة عنده بعد الزوال إن لم يكن له سبب يقتضيه أما لو كان له ذلك كأن أكل ذا ريح كريه ناسيا أو نام وتغير فمه بذلك سن له الإستياك

നോമ്പുകാരനു ഉച്ചക്കു ശേഷം മിസ് വാക്ക് ചെയ്യൽ കറാഹത്ത് എന്നത് മിസ് വാക്കിനെ തേടുന്ന കാര്യങ്ങൾ ഇല്ലെങ്കിലാണ്. ഇങ്ങനെയാണ് ഇമാം റംലി (റ) യുടെ വീക്ഷണം. ദുർഗന്ധ വാസനയുള്ളത് മറന്നു തിന്നുക ,ഉറക്കം എന്നിങ്ങനെയുള്ള കാരണങ്ങൾ നിമിത്തമായി വായ പകർച്ചയായാൽ നോമ്പുകാരനു ഉച്ചക്കു ശേഷവും മിസ് വാക്ക് ചെയ്യൽ സുന്നത്താണ്.(ഇആനത്ത്: 2/ 281)

ഈ വീക്ഷണമാണ് ശൈഖ് മഖ്ദൂം ഫത്ഹുൽ മുഈനിൽ വുളൂഇൻ്റ അധ്യായത്തിൽ വിവരിക്കുന്നത്. അതിങ്ങനെ:

ويكره للصائم بعد الزوال إن لم يتغير فمه بنحو نوم

ഉറക്കം പോലെയുള്ളതു കൊണ്ട് വായ പകർച്ചയായിട്ടില്ലെങ്കിൽ നോമ്പുകാരനു ഉച്ചക്കുശേഷം മിസ് വാക്ക് ചെയ്യൽ കറാഹത്താണ് ( ഫത്ഹുൽ മുഈൻ) 

പകർച്ചയായാൽ കറാഹത്തില്ല. ഇതുവിവരിച്ചു കൊണ്ട് സയ്യിദുൽ ബക് രി (റ) وهو خلاف الأوجه كما في التحفة (ഇതു പ്രബല വീക്ഷണത്തിനു എതിരാണ്. അക്കാര്യം തുഹ്ഫ: യിൽ ഉള്ളതു പോലെ (ഇആനത്ത്: 1/60) 

സയ്യിദുൽ ബക് രി (റ)നോമ്പിൻ്റെ അധ്യായത്തിൽ വിവരിക്കുന്നു: വുളൂഇൻ്റെ അധ്യായത്തിൽ ശൈഖ് മഖ്ദൂം (റ) തൻ്റെ ഗുരുനാഥൻ ഇബ്നു ഹജർ(റ) (തുഹ്ഫയിൽ) പറഞ്ഞ മസ്അലക്ക് എതിരായിട്ടാണ് പറഞ്ഞിട്ടുള്ളത്. നോമ്പിൻ്റെ അധ്യായത്തിൽ ഇമാം ഇബ്നു ഹജർ(റ)വിൻ്റെ വീക്ഷണവും .വുളൂഇൻ്റ അധ്യായത്തിൽ ഇമാം റംലി (റ)വിൻ്റെ വീക്ഷണവുമാണ് ശൈഖ് മഖ്ദൂം (റ) വിവരിച്ചത് - ഇതും പ്രബല വീക്ഷണമാണ് . (ഇആനത്ത്: 2/ 281)

ഇമാം റംലി (റ) പ്രബലമാക്കിയ കറാഹത്തില്ല എന്ന വീക്ഷണം തന്നെയാണ് ഖത്വീബുശ്ശിർബീനി (റ) മുഗ്നിയിലും പ്രബലമാക്കിയത്.( ശർവാനി: 1/223)

`സംഗ്രഹം` 

1. ഉറക്കം പോലയുള്ളതുകൊണ്ട് വായ പകർച്ചയായാൽ നോമ്പുകാരനു ഉച്ചക്കു ശേഷം മിസ് വാക്ക് ചെയ്യൽ കറാഹത്തില്ല, സുന്നത്താണ് എന്ന വീക്ഷണമാണ് ഇമാം റംലി (റ) പ്രബലമാക്കിയത്.കറാഹത്തില്ലന്ന വീക്ഷണമാണ് ഇമാം ഖത്വീബുശ്ശിർബീനി (റ) പ്രബലമാക്കിയതും.എന്നാൽ കറാഹത്തുണ്ട് എന്ന വീക്ഷണമാണ് ഇമാം ഇബ്നു ഹജർ(റ) പ്രബലമാക്കിയത്.
2. രണ്ടു വീക്ഷണവും ആധികാരികമാണ്.
3. ശൈഖ് മഖ്ദൂം (റ) രണ്ടു സ്ഥലങ്ങളിലായി രണ്ടു വീക്ഷണവും നൽകി.

നോമ്പുകാരൻ്റെ വായനാറ്റം അല്ലാഹുവിൻ്റെയരികിൽ ﷻ പ്രതിഫലം ലഭിക്കുന്നതാണ്. അതിനാൽ ഉറക്കം പോലെയുള്ള കാര്യം കൊണ്ട് വായ പകർച്ചയായാലും വായനാറ്റം നീക്കരുതെന്നാണ് കറാഹത്ത് എന്ന വീക്ഷണത്തിനു ന്യായം പറയുന്നത്.

എന്നാൽ ഉറക്കം പോലെയുള്ളതുകൊണ്ട് പകർച്ചയായാൽ നോമ്പു കൊണ്ടുണ്ടാകുന്ന വായനാറ്റം മറ്റു കാരണം കൊണ്ടുള്ള വായ നാറ്റവുമായി കലർന്നു.അതിനാൽ അവ മുഴുവനും നീക്കാമെന്നാണു കറാഹത്തില്ല, സുന്നത്താണ് എന്ന വീക്ഷണത്തിനു ന്യായം പറയുന്നത്.( ഇആനത്ത്: 2/ 281)

അസ്സ്വലാത്ത ജാമിഅക്ക് ജവാബ് വേണോ?

തറാവീഹ്, റമളാനിലെ വിത്ർ പോലെയുള്ള സുന്നത്ത് നിസ്കാരങ്ങൾക്ക് അസ്സ്വലാത്ത ജാമിഅഃ എന്ന് പറയുന്നുണ്ടല്ലോ. അതു സുന്നത്താണോ? അതു കേട്ടവർ വല്ലതും ഉത്തരം നൽകേണ്ടതുണ്ടോ? ഉണ്ടെങ്കിൽ എന്താണത് ? 

അസ്സ്വലാത്ത ജാമിഅ: എന്നു പറയൽ സുന്നത്തുണ്ട്. അതിന് ഉത്തരം നൽകലും സുന്നത്തുണ്ട്. 'അസ്സ്വലാത്ത ജാമിഅഃ' എന്നു കേട്ടവർ ലാ ഹൗല വലാഖുവ്വത്ത ഇല്ലാ ബില്ലാഹ് എന്ന് ഉത്തരം ( ഇജാബത്ത് ) പറയൽ സുന്നത്തുണ്ട്. (ശർവാനി: 1461)

 `ﻫﻞ ﻳﺴﻦ ﺇﺟﺎﺑﺔ ﺫﻟﻚ ﻻ ﻳﺒﻌﺪ ﺳﻨﻬﺎ ﺑﻼ ﺣﻮﻝ ﻭﻻ ﻗﻮﺓ ﺇﻻ ﺑﺎﻟﻠﻪ`

നോമ്പുകാരൻ്റെ ഇഞ്ചക്ഷൻ

ഇഞ്ചക്ഷൻ അടിക്കുന്നത് കൊണ്ട് നോമ്പ് മുറിയുമോ ?

ഇല്ല ,മുറിയില്ല ശരീരത്തിന്റെ ഉൾഭാഗം (ജൗഫ്)എന്ന് പേർ പറയുന്നിടത്ത് തടിയുള്ള വല്ല വസ്തുക്കളും പ്രവേശിക്കുന്നത് കൊണ്ടാണ് നോമ്പ് മുറിയുക ഇതു വായ,മൂക്ക്, ചെവി,മലമൂത്ര ദ്വാരം ,മുലക്കണ്ണ് എന്നീ തുറക്കപ്പെട്ട ദ്വാരത്തിലൂടെ പ്രവേശിക്കുകയും വേണം അതുപോലെ തലച്ചോറ്,വയറ് ,ആമാശയം പോലുള്ള ഉൾഭാഗത്തേക്ക് വല്ല വസ്തുക്കളും കുത്തിക്കയറ്റിയാലും നോമ്പ് മുറിയും (തുഹ്ഫ: 3/401-403)

ഞരമ്പിലേക്കോ മാംസപേശിയിലേക്കോ ഇഞ്ചക്ഷൻ ചെയ്യുന്നത് ഇതിൽ ഉൾപ്പെടില്ലല്ലോ അതുകൊണ്ട് തന്നെ ഇഞ്ചക്ഷൻ മസിലിലേക്കായാലും ഞരമ്പിലേക്കായാലും നോമ്പ് മുറിയില്ല . മുറിയുമെന്ന് ഫുഖഹാഅ് പറഞ്ഞിട്ടുമില്ല. 

തെളിവ്

1. ഫസ്ദ് (കൊത്തിക്കൽ) -ഫസ്ദ് കൊണ്ട് നോമ്പ് മുറിയില്ലെന്ന് മിക്ക കർമ്മ ശാസ്ത്ര ഗ്രന്ഥങ്ങളിലും പ്രസ്താവിച്ചിട്ടുണ്ട് ഇത് അവിതർക്കിതമാണ് എന്ന് ഇമാം ഇബ്നു ഹജർ(റ) പ്രസ്താവിച്ചിട്ടുണ്ട്. (തുഹ്ഫ:3/411)      

ഫസ്ദ് എന്നാൽ ഞരമ്പ് മുറിക്കലാണെന്ന് അറബ് ഭാഷാ നിഘണ്ടുവിൽ കാണാം മുഖ്താറുസ്സ്വഹാഹ് 11/211 ലിസാനുൽ അറബ് ,3/ 336) 

ഇപ്രകാരം തന്നെയാണ് കർമശാസ്ത്ര ഗ്രന്ഥങ്ങളിലുള്ളത് ആവശ്യമില്ലാതെ ഫസ്ദ് പാടില്ലെന്നും കൊമ്പ് വെപ്പിക്കലാകാമെന്നും കർമശാസ്ത്ര പണ്ഡിതന്മാർ പറഞ്ഞതിന് തെളിവായി ഇമാം മാവറദി (റ), ഇമാം റുയാനി (റ) എന്നിവരെ ഉദ്ധരിച്ച് കൊണ്ട് നിഹായ പറയുന്നു ഞരമ്പ് മുറിക്കൽ രോഗത്തെ ഉണ്ടാക്കുമെന്നും കൊമ്പ് വെപ്പിക്കലാണ് ഉത്തമമെന്നുള്ള ഹദീസിന് വേണ്ടിയാണിത്(ഹാശിയാതുശ്ശർവാനി: 5/ 87)

ഞരമ്പ് മുറിക്കുമ്പോൾ മുറിക്കുവാൻ ഉപയോഗിക്കുന്ന ആയുധം ഞരമ്പിന്റെ ഉള്ളിലേക്ക് എത്തുമെന്നത് തീർച്ചയാണ് ഇതിൽ നിന്ന് ഞരമ്പിന്റെ ഉള്ള് നോമ്പ് മുറിയുന്നതിന് പറഞ്ഞ ജൗഫായി പരിഗണിച്ചിട്ടില്ലെന്ന് വ്യക്തമാകുന്നു 

തെളിവ്

രണ്ട്:  ഇമാം അർദബീലി (റ) പറയുന്നു: ഫസ്ദും കൊമ്പ് വെക്കലും നടത്തിയ സ്ഥലത്ത് മരുന്നോ മറ്റോ വെക്കുകയും അത് അവയുടെ ഉള്ളിലേക്ക് ചേരുകയും ചെയ്താൽ നോമ്പ് മുറിയില്ല (അൻവാർ,വാ :1,പേ:160) 

ഞരമ്പ് മുറിച്ച സ്ഥലത്ത് മരുന്നോ മറ്റോ വെക്കുകയും അത് ഞരമ്പിന്റെ ഉള്ളിലേക്ക് ചേരുകയും ചെയ്താൽ നോമ്പ് മുറിയില്ലെന്ന് ഇതിൽ നിന്ന് ഗ്രഹിക്കാം ഇതുപോലെത്തന്നെയാണല്ലോ ഇഞ്ചക്ഷനും

തെളിവ്

മൂന്ന്: ഇമാം ഇംറാനി (റ) രേഖപ്പെടുത്തുന്നു: ഒരാളുടെ കാലിന്റെ തുടയിൽ കത്തി പോലോത്തത് കൊണ്ട് കുത്തിയാൽ അത് എല്ല് വരെ എത്തിയാലും ഇല്ലെങ്കിലും നോമ്പ് മുറിയില്ല ജൗഫി (ഉള്ള്) ലേക്ക് ചേരുന്നില്ല എന്നാണ് കാരണം (ഇംറാനി(റ)യുടെ അൽ ബയാൻ:3/503)

നോമ്പിന്റെ പകലിൽ പ്രമേഹം പരിശോധിക്കാൻ വേണ്ടി രക്തം എടുത്താൽ നോമ്പ് മുറിയില്ലന്നു മുകളിലെ മറുപടിയിൽ നിന്നു സുതാരം വ്യക്തമാണല്ലോ` 

വെള്ളിയാഴ്ചയും ആശംസയും

പെരുന്നാൾ ദിവസം ആശംസ സുന്നത്തുണ്ടല്ലോ. അതുപോലെ വെളളിയാഴ്ച സുന്നത്തുണ്ടോ?

അതേ, എല്ലാ വെള്ളിയാഴ്ചയും സുന്നത്തുണ്ട്. നമ്മുടെ ഫുഖഹാഅ് അക്കാര്യം വിവരിച്ചിട്ടുണ്ട്.

ബിഗ്' യ: വിവരിക്കുന്നു:

فائدة : قال في الإيعاب وزي وش ق : التهنئة بالعيد سنة .. وزاد ش ق وكذا بالعام والشهر على المعتمد مع المصافحة .. وقد جعل الله للمؤمنين ثلاثة أيام عيدٍ : الجمعة والفطر والأضحى ( بغية ٥٧)

അല്ലാഹു ﷻ സത്യവിശ്വാസികൾക്ക് മൂന്നു പെരുന്നാൾ ദിനം ഒരുക്കിയിട്ടുണ്ട്. 

1. വെള്ളിയാഴ്ച ദിനം
2. ചെറിയ പെരുന്നാൾ ദിനം
3. ബലിപെരുന്നാൾ ദിനം     (ഹാശിയത്തുശ്ശർഖാവി: 2/18, ബിഗ്' യ: പേജ്: 57

ﻋﻦ اﺑﻦ ﻋﺒﺎﺱ ﺭﺿﻰ اﻟﻠﻪ ﺗﻌﺎﻟﻰ ﻋﻨﻬﻤﺎ ﺭﻓﻌﻪ (ﻣﻦ ﻟﻘﻰ ﺃﺧﺎﻩ ﻋﻨﺪ اﻻﻧﺼﺮاﻑ ﻣﻦ اﻟﺠﻤﻌﺔ ﻓﻠﻴﻘﻞ ﺗﻘﺒﻞ اﻟﻠﻪ ﻣﻨﺎ ﻭﻣﻨﻚ ( روح البيان 1/ 295)

ജുമുഅ: നിസ്കാരം കഴിഞ്ഞു തിരിച്ചു പോരുമ്പോൾ കണ്ടുമുട്ടുന്ന സഹോദരനോട് ''തഖബ്ബലല്ലാഹു മിന്നാ വമിൻക '' എന്നു പറയട്ടെ ( റൂഹുൽ ബയാൻ: 1/295)

ഈത്തപ്പഴ പാത്രത്തിൽ കുരു ഇടൽ

ഈത്തപ്പഴ പാത്രത്തിൽ നിന്നു അതു എടുത്തു തിന്നു അതിൻ്റെ കുരു ഈത്തപ്പഴങ്ങളുള്ള ആ പാത്രത്തിൽ തന്നെ ഇടുന്നത് ശരിയല്ലയെന്ന് ഒരു നാട്ടുവർത്തമാനമുണ്ട്. അതിനു അടിസ്ഥാനമുണ്ടോ?

അതേ , അടിസ്ഥാനമുണ്ട്. ഈത്തപ്പഴം പോലെയുള്ള പഴവർഗ്ഗങ്ങളും അതിന്റെ കുരുകളും ഒന്നിച്ച് ഒരേ പാത്രത്തിൽ വയ്ക്കുന്നത് ഗുണകരമല്ല. അങ്ങനെ ചെയ്യാതിരിക്കലാണ് സുന്നത്ത്. (തർശീഹ് പേജ്:327)

يندب أن لا يجمع فاكهة ونواها في طبق (ترشيح)

നോമ്പില്ലാത്തവനും ബാധകമാണോ

സുഗന്ധം ഉപയോഗിക്കൽ നോമ്പുകാരനു കറാഹത്താണല്ലോ. എന്നാൽ റമളാനിൽ നോമ്പില്ലങ്കിലും നോമ്പുകാരനെ പോലെ ''ഇംസാക്ക് '' ചെയ്യാൻ നിർദ്ദേശിക്കപ്പെട്ടവർക്കും ഈ നിയമം ബാധകമാണോ?

അതേ , നോമ്പുകാരനു കറാഹത്തായ കാര്യങ്ങൾ റമളാനിൽ ഇംസാക്ക് ചെയ്യാൻ (നോമ്പുകാരനെ പോലെ ജീവിക്കാൻ) നിർദ്ദേശിക്കപ്പെട്ടവർക്കും കറാഹത്താണ്. നോമ്പുകാരനു നിശ്ചയിക്കപ്പെട്ട സുന്നത്തുകളും മര്യാദകളും ഇംസാക്ക് ചെയ്യാൻ കൽപ്പിക്കപ്പെട്ടവർക്കും ബാധകമാണ്. (ശർവാനി: 3-434)

 ﻭﻳﻨﺒﻐﻲ ﺃﻥ ﻳﺸﺮﻉ ﻟﻪ ﻣﺎ ﻳﺸﺮﻉ ﻟﻠﺼﺎﺋﻢ ﻣﻦ اﻟﺴﻨﻦ ﻭاﻵﺩاﺏ ﺇﻳﻌﺎﺏ. ( شرواني :٤٣٤ / ٣)

നോമ്പുകാരനെന്നു വ്യക്തമാക്കൽ

നോമ്പുകാരനെ ആരെങ്കിലും ചീത്ത പറഞ്ഞാൽ അവൻ 'ഞാൻ നോമ്പുകാരനാണെന്ന് പറഞ്ഞുകൊള്ളട്ടെയെന്ന് ഹദീസിലുണ്ടല്ലോ. അപ്പോൾ നോമ്പുകാരനെന്നു പറയുന്നതു കൊണ്ടു ലോകമാന്യം(رياء) വന്നുകൂടുമെങ്കിലോ? 

ചീത്ത പറയുന്നയാളോട്‌ ഞാൻ നോമ്പുകാരനാണെന്ന് പറയുന്നത്‌ കൊണ്ട്‌ ലോകമാന്യം ഉണ്ടാകുമെന്ന ധാരണയുണ്ടെങ്കിൽ അങ്ങനെ നാക്കുകൊണ്ടു പറയൽ സുന്നത്തില്ല. അപ്പോൾ ഹദീസിൽ അങ്ങനെ പറയാൻ കൽപ്പിച്ചതിന്റെ ഉദ്ദേശ്യം, സ്വന്തം ശരീരത്തെ അങ്ങനെ ഓർമ്മപ്പെടുത്തണമെന്നാണ്‌.( തുഹ്ഫ: 3- 424. )

ﻓﺈﻥ ﺷﺘﻤﻪ ﺃﺣﺪ ﻓﻠﻴﻘﻞ ﻭﻟﻮ ﻓﻲ ﻧﻔﻞ ﺇﻧﻲ ﺻﺎﺋﻢ ﻟﺨﺒﺮ اﻟﺼﺤﻴﺤﻴﻦ ﺑﺬﻟﻚ ﺃﻱ ﻳﻘﻮﻟﻪ ﻓﻲ ﻧﻔﺴﻪ ﺗﺬﻛﻴﺮا ﻟﻬﺎ ﻭﺑﻠﺴﺎﻧﻪ ﺣﻴﺚ ﻟﻢ ﻳﻈﻦ ﺭﻳﺎء ﻣﺮﺗﻴﻦ ﺃﻭ ﺛﻼﺛﺎ ﺯﺟﺮا ﻟﺨﺼﻤﻪ ﻓﺈﻥ اﻗﺘﺼﺮ ﻋﻠﻰ ﺃﺣﺪﻫﻤﺎ ﻓﺎﻷﻭﻟﻰ ﺑﻠﺴﺎﻧﻪ

അമുസ്'ലിമിന് നോമ്പിൽ ഭക്ഷണം നൽകൽ

അമുസ്ലിംകൾക്കു റമളാൻ മാസത്തിൻ്റെ പകലിൽ കഴിക്കാനായി ആഹാരം കൊടുക്കുന്നതിൽ തെറ്റുണ്ടോ? നമ്മുടെ വീട്ടിലെ അമുസ്ലിംകളായ ജോലിക്കാർക്ക് ഭക്ഷണം നൽകലും തെറ്റാണോ?

അതേ, തെറ്റാണ്. വൻ കുറ്റമാണ്. അമുസ്ലിംകൾക്ക് - വീട്ടിലെ ജോലിക്കാരാണെങ്കിലും അല്ലെങ്കിലും - റമളാനിലെ പകലിൽ കഴിക്കാൻ ഭക്ഷണം നല്കൽ ഹറാമാണ്. തെറ്റിൻ്റെ മേൽ സഹായിക്കലാണത്. അതു ഹറാമാണ്.(തുഹ്ഫ: 3/427, നിഹായ :3/471 ശർവാനി:4/317)

നോമ്പിൻ്റെ പകലിൽ കാഫിറിനും നോമ്പ് നിർബന്ധമുള്ളവർക്കും ഭക്ഷണം നൽകി ഹോട്ടൽ കച്ചവടം നടത്തൽ ഹറാമാണ് (നിഹായ : 3/471)

ഹറാമിലൂടെ സമ്പാധിച്ച ധനത്തിൽ ഒരിക്കലും ബറകത്തുണ്ടാകുകയില്ല. അതിൻ്റെ എത്രയോ ഇരട്ടി നഷ്ടം സാമ്പത്തിക ചെലവ് വരുന്ന പരീക്ഷണം അവൻ ഈ ദുനിയാവിന് നേരിടേണ്ടി വരും .ആഖിറത്തിലെ ശിക്ഷ വേറെയും .

റമളാനിൻ്റെ പകലിൻ്റെ പവിത്ര കാത്തു സൂക്ഷിക്കണം അതിൻ്റെ മുഖത്ത് കരിവാരിത്തേക്കരുത്.

 ﺣﺮﻣﺔ ﺇﻃﻌﺎﻡ اﻟﻤﺴﻠﻢ ﻟﻪ ﻓﻲ ﻧﻬﺎﺭ ﺭﻣﻀﺎﻥ؛ ﻷﻧﻪ ﺇﻋﺎﻧﺔ ﻋﻠﻰ ﻣﻌﺼﻴﺔ ( تحفة: ٤٢٧ / ٣

 ﻭﻣﺜﻞ ﺫﻟﻚ ﺇﻃﻌﺎﻡ ﻣﺴﻠﻢ ﻣﻜﻠﻒ ﻛﺎﻓﺮا ﻣﻜﻠﻔﺎ ﻓﻲ ﻧﻬﺎﺭ ﺭﻣﻀﺎﻥ ﻭﻛﺬا ﺑﻴﻌﻪ ﻃﻌﺎﻣﺎ ﻣﺎ ﻋﻠﻢ ﺃﻭ ﻇﻦ ﺃﻧﻪ ﻳﺄﻛﻠﻪ ﻧﻬﺎﺭا ﻛﻤﺎ ﺃﻓﺘﻰ ﺑﻪ ﺷﻴﺨﻨﺎ اﻟﺸﻬﺎﺏ اﻟﺮﻣﻠﻲ - ﺭﺣﻤﻪ اﻟﻠﻪ ﺗﻌﺎﻟﻰ - ﻷﻥ ﻛﻼ ﻣﻦ ﺫﻟﻚ ﺗﺴﺒﺐ ﻓﻲ اﻟﻤﻌﺼﻴﺔ ﻭﺇﻋﺎﻧﺔ ﻋﻠﻴﻬﺎ (نهاية: ٤٧١ / ٣ , شرواني : ٣١٧ / ٤)

വിത്ർ നിസ്കരിക്കുന്ന ഇമാമും തറാവീഹ് നിസ്കരിക്കുന്ന മഅ്മൂമും

വിത്ർ നിസ്കാരം നിർവ്വഹിക്കുന്ന ഇമാമിനെ തറാവീഹ് നിസ്കരിക്കുന്നവന് തുടരാമോ?

അതേ , തുടരൽ അനുവദനീയമാണ്. കറാഹത്തില്ല. എന്നാൽ തുടരാതിരിക്കലാണ് ഏറ്റവും നല്ലത്. കാരണം ''തുടരൽ ഖിലാഫുൽ ഔലയാണ് ''തറാവീഹ് നിസ്കരിക്കുന്നവനെ വിത്ർ നിസ്കരിക്കുന്നവനും തുടരാം. എന്നാൽ അതു ഖിലാഫുൽ ഔലയാണ് . ഫർളു നിസ്കാരം അദാആയി നിസ്കരിക്കുന്നവനെ അതുപോലെയുള്ള നിസ്കാരം ഖളാഅ് വീട്ടുന്നവനു തുടരാം. അതു സുന്നത്താണ്. (ഉദാ: ളുഹ്ർ അദാആയി നിസ്കരിക്കുന്നവനെ തുടർന്നു ളുഹ്ർ ഖളാ വീട്ടൽ)  (ഫത്ഹുൽ മുഈൻ, ഇആനത്ത് :2/07)

ﻭﺧﺮﺝ ﺑﺎﻷﺩاء اﻟﻘﻀﺎء ﻧﻌﻢ ﺇﻥ اﺗﻔﻘﺖ ﻣﻘﻀﻴﺔ اﻹﻣﺎﻡ ﻭاﻟﻤﺄﻣﻮﻡ ﺳﻨﺖ اﻟﺠﻤﺎﻋﺔ ﻭﺇﻻ ﻓﺨﻼﻑ اﻷﻭﻟﻰ ﻛﺄﺩاء ﺧﻠﻒ ﻗﻀﺎء ﻭﻋﻜﺴﻪ ﻭﻓﺮﺽ ﺧﻠﻒ ﻧﻔﻞ ﻭﻋﻜﺴﻪ ﻭﺗﺮاﻭﻳﺢ ﺧﻠﻒ ﻭﺗﺮ ﻭﻋﻜﺴﻪ ( فتح المعين)

തറാവീഹും കളിയും

തറാവീഹ് നിസ്കാരത്തിൽ ആദ്യമേ സ്വഫ്ഫിൽ അണിനിരന്ന ചിലർ ഇമാം റുകൂഇലേക്ക് പോകുന്നതുവരെ തക്ബീറത്തുൽ ഇഹ്റാം ചൊല്ലാതെ അങ്ങോട്ടും ഇങ്ങോട്ടും നോക്കിക്കളിക്കും. ഇമാം റുകൂഇലേക്ക് പോകുമ്പോൾ നിസ്കാരത്തിൽ പ്രവേശിച്ചു റുകൂഇലേക്ക് പോകും . അവർക്ക് റുകൂഅ് കിട്ടിയാൽ റക്അത്ത് കിട്ടുമോ?

ഇക്കൂട്ടർക്ക് ഇമാമിൻ്റെ കൂടെയുള്ള തക്ബീറത്തുൽ ഇഹ്റാമിൻ്റെ വലിയ പുണ്യം നഷ്ടപ്പെടുകയാണ്. അവർ മനപ്പൂർവ്വം നഷ്ടപ്പെടുത്തുകയാണ്. 

ഇക്കൂട്ടർക്കും ഇമാമിൻ്റെ കൂടെ റുകൂഅ് കിട്ടിയാൽ റക്അത്ത് കിട്ടും. وإن قصَّر അവർ വീഴ്ച വരുത്തിയാലും റുകൂഅ് കിട്ടിയാൽ റക്അത്ത് കിട്ടുമെന്ന് ഫുഖഹാഅ് പഠിപ്പിച്ചിട്ടുണ്ട്.(ഫത്ഹുൽ മുഈൻ)

ﻭﺑﺈﺩﺭاﻙ ﺭﻛﻮﻉ ﻣﺤﺴﻮﺏ ﻟﻹﻣﺎﻡ ﻭﺇﻥ ﻗﺼﺮ اﻟﻤﺄﻣﻮﻡ ﻓﻠﻢ ﻳﺤﺮﻡ ﺇﻻ ﻭﻫﻮ ﺭاﻛﻊ.(فتح المعين)

പതിനൊന്നു റക്അത്ത് വിത്റിലും ഓതേണ്ട സൂറത്തുകൾ

മൂന്ന് റക്അത്തിനേക്കാൾ കൂടുതൽ വിത്ർ നിസ്കരിക്കുമ്പോൾ അവയിൽ ഓതൽ പ്രത്യേകം സുന്നത്തുള്ള സൂറത്തുകൾ ഏതെല്ലാം?

ശൈഖ് മഖ്ദൂം (റ) പറയുന്നു: മുന്നിൽ കൂടുതൽ റക്അത്ത് വിത്ർ നിസ്കാരം - ചേർത്തിയോ പിരിച്ചോ- നിർവ്വഹിക്കുമ്പോൾ ആദ്യത്തെ രണ്ടു റക്അത്തിലും സൂറത്തുൽ ഇഖ്ലാസ് ഓതൽ സുന്നത്താണ്. (ഫത്ഹുൽ മുഈൻ)

 ﻭيسن ﻟﻤﻦ ﺃﻭﺗﺮ ﺑﺄﻛﺜﺮ ﻣﻦ ﺛﻼﺙ ﻗﺮاءﺓ اﻹﺧﻼﺹ ﻓﻲ ﺃﻭﻟﻴﻴﻪ ﻓَﺼَﻞَ ﺃﻭ ﻭَﺻَﻞَ  

മൂന്നിൽ കൂടുതൽ നിസ്കരിക്കണമെന്നില്ല . മൂന്നു റക്അത്ത് നിസ്കരിക്കുമ്പോൾ തന്നെ ഒന്നും രണ്ടും റക്അത്തുകളിൽ സൂറത്തുൽ ഇഖ്ലാസ്വ് ഓതൽ സുന്നത്തുണ്ടന്നു ചില ഫുഖഹാക്കൾ വിവരിച്ചിട്ടുണ്ട്. ഇആനത്തിലും തർശീഹിലും ഇക്കാര്യം കാണാം. അപ്പോൾ ആദ്യ റക്അത്തിൽ സബ്ബിഹ്സ്മ സൂറത്തും പിന്നെ സൂറത്തുൽ ഇഖ്ലാസ്വും ഓതണം. രണ്ടാം റക്അത്താൽ കാഫിറൂന: സൂറത്തും പിന്നെ ഇഖ്ലാസ്വ് സൂറത്തും ഓതണം. (തർശീഹ് : പേജ്: 91)

മൂന്നാം റക്അത്തിൽ ഇഖ് ലാസ്വ് സൂറത്തും മുഅവ്വിദതയ്നിയും.(ഫത്ഹുൽ മുഈൻ)

അപ്പോൾ മൂന്നു റക്അത്തിലും ഇഖ്ലാസ്വ് സൂറത്ത് ഓതലുണ്ടായി. ഖുർആനിൻ്റെ മൂന്നിലൊന്നാണല്ലോ സൂറത്തുൽ ഇഖ്ലാസ്വ് . മൂന്നു തവണ ഓതുമ്പോൾ തത്വത്തിൽ ഖുർആൻ മുഴുവനും ഓതിയവനെപ്പോലെയായി. (തർശീഹ്: പേജ്: 91)

يسن أن يقرأ في كل من أوليي الوتر الإخلاص.. لعل المراد قراءتها مع سورة أخرى ولعل السر في قراءتها في الركعتين انها تعدل ثلث القرآن فإذا قرأها في الركعة الأخيرة كان قد قرأها ثلاثا فيكون كمن قرأ القرآن كله يقرأ الإخلاص مع سبح والكافرون ( ترشيح ٩٩)

പതിനൊന്നു റക്അത്ത് നിസ്കരിക്കുമ്പോൾ ഓരോ റക്അത്തിലും പ്രത്യേകമായി ഓതേണ്ട സൂറത്തുക്കളെ നമ്മുടെ ഫുഖഹാഅ്‌ (മുഹമ്മദ് നവവീൽ ജാവി (റ) ഒഴികെ) വിവരിച്ചു കാണുന്നില്ല.  

സാർവ്വത്രികമായി നാം അവലംഭിക്കുന്ന തുഹ്ഫ , നിഹായ , മുഗ്നി തുടങ്ങിയ ഗ്രന്ഥങ്ങളിലൊന്നും പതിനൊന്നു റക്അത്തിലും പ്രത്യേകം ഓതേണ്ട സൂറത്തുകളെ പരാമർശിക്കുന്നില്ല. 

എന്നാൽ സയ്യിദ് മുഹമ്മദ് നവവി (റ) തൻ്റെ നിഹായത്തു സൈനിൽ (പേജ്: 102) അവസാന മൂന്നു റക്അത്തുകൾ അല്ലാത്ത റക്അത്തുകളിൽ ഓരോ ഈരണ്ടു റക്അത്തുകളിലും ആദ്യത്തതിൽ 

إنا أنزلناه في ليلة القدر

എന്ന സൂറത്തും രണ്ടാമത്തതിൽ 

 قل يا أيها الكافرون

എന്ന സൂറത്തും ഓതന്നെമെന്ന് വിവരിച്ചിട്ടുണ്ട്. 

ഈ വിവരണം നിഹായത്തു സൈനിൽ മാത്രമേ കണ്ടിട്ടുള്ളു.

ഷുഗർ മൂലം നോമ്പിന് സാധിച്ചില്ലെങ്കിൽ

കഴിഞ്ഞ വർഷം ഷുഗർ കാരണം നോമ്പ് ഉപേക്ഷിക്കേണ്ടതായി വന്നു. ഇതുവരെ അത് ഖളാ വീട്ടുവാൻ സാധിച്ചിട്ടില്ല. ഈ വർഷവും റമളാൻ നോമ്പിന് സാധിക്കുന്നില്ല. ദാഹം അതിജീവിക്കാൻ സാധിക്കാത്തതാണ് കാരണം. ഞാൻ എന്തു ചെയ്യണം? 

കഴിഞ്ഞ വർഷത്തെ റമളാനിൽ മനഷ്ടപ്പെട്ട നോമ്പുകൾ നോൽക്കുവാൻ സാധ്യമാകുന്ന ദിവസങ്ങൾ ഉണ്ടായിട്ടില്ലെങ്കിൽ വർഷം ഒന്നു പിന്തിയതിനു താങ്കൾക്ക് പ്രശ്നമില്ല. സാദ്ധ്യമാകുമ്പോൾ നോറ്റുവീട്ടിയാൽ മതി. സാദ്ധ്യമായതിന്റെ ശേഷം ഒരു വർഷം പിന്തിയാലാണ് ഖളാ വീട്ടുന്നതിന്റെ പുറമെ വർഷം ഒന്നു പിന്തിയതിന് നോമ്പൊന്നിന് ഒരു മുദ്ദ് വീതം ഭക്ഷ്യധാന്യം ദാനം ചെയ്യേണ്ടത്. (തുഹ്ഫ: 3/ 445)

എന്നാൽ, നോമ്പ് സഹിക്കാനാവാത്ത രോഗമുണ്ടാവുകയും അത് സുഖപ്പെടുമെന്ന് പ്രതീക്ഷയില്ലാതിരിക്കുകയും ചെയ്യുന്ന ഘട്ടത്തിൽ നോമ്പ് ഒന്നിന് ഒരു മുദ്ദ് എന്ന തോതിൽ ദാനം ചെയ്യൽ നിർബ്ബന്ധമാണ്. ഖളാഅ് വീട്ടേണ്ടതില്ല താനും. തുഹ്ഫ: 3/439) താങ്കൾ ഈ വകുപ്പിലാണ് ഉൾപ്പെടുകയെന്നാണ് ചോദ്യത്തിൽ നിന്നു മനസ്സിലാകുന്നത്. 

നിസ്കാരത്തിൽ നോക്കിയോതൽ

ചില പള്ളി ഇമാമുമാർ തറാവീഹ് നിസ്കാരത്തിൽ മുസ്ഹഫ് മുന്നിൽ വച്ച് നോക്കിയോതുന്നതായി കാണുന്നു. ഇങ്ങനെ ചെയ്യുമ്പോൾ മുസ്ഹഫിന്റെ പേജുകൾ മറിക്കേണ്ടതായി വരും. ഇതുകൊണ്ടു നിസ്കാരം ബാത്വിലാകുമോ?

ഇടക്കിടെ മാത്രമാണല്ലോ പേജ് മറിക്കേണ്ടി വരുക. അതുകൊണ്ട് നിസ്കാരം അസാധുവാകുകയില്ല. കാരണം, തുടർച്ചയായി മൂന്ന് അനക്കങ്ങൾ വരുമ്പോളാണ് നിസ്കാരം അസാധുവാകുക. ഒന്നോ രണ്ടോ പേജ് ഓതിയ ശേഷം മുസ്ഹഫിന്റെ പേജ് മറിക്കുമ്പോൾ അവിടെ കുറഞ്ഞ പ്രവൃത്തിയാണ് സംഭവിക്കുന്നത്. ഇനി മൂന്നു പ്രാവശ്യം പേജ് മറിക്കുന്നുണ്ടെങ്കിൽ തന്നെ അത് ഇടതടവില്ലാതെ - തുടർച്ചയായി സംഭവിക്കുന്നില്ല. തന്മൂലം നിസ്കാരം ബാത്വിലാവുകയില്ല. 

എങ്കിലും മുസ്ഹഫ് നോക്കിയോതുക പോലുളള ഇത്തരം പ്രവൃത്തികൾ നിസ്കാരത്തിൽ ഒഴിവാക്കുകയാണു നല്ലത്. കാരണം, നിസ്കാരം ബാത്വിലാകാത്ത കുറഞ്ഞ പ്രവൃത്തികളും നിസ്കാരത്തിൽ കറാഹത്താണ്. ( നോക്കി ഓതുമ്പോൾ പേജ് മറിക്കൽ പോലെയുള്ള ചെറിയ പ്രവൃത്തി വന്നാൽ കറാഹത്ത് വരും ) (നിഹായ :2 /51)

ഇരിക്കുമ്പോൾ പാദരക്ഷ അഴിച്ചു വെക്കൽ

നോമ്പുതുറയുടെ ഭക്ഷണം കഴിക്കുമ്പോൾ ചെരുപ്പ് അഴിച്ചു വെക്കണമെന്ന് പറയപ്പെടുന്നു. ശരിയാണോ?

നോമ്പുതുറയുടെ ഭക്ഷണം കഴിക്കുമ്പോൾ മാത്രമല്ല, അല്ലാത്ത ഭക്ഷണം കഴിക്കുമ്പോഴും ചെരുപ്പ് അഴിച്ച് വെക്കണം അതു സുന്നത്താണ്. ഇമാം മുനാവീ (റ) അക്കാര്യം നിരവധി ഇമാമുകൾ ഹദീസിൻ്റെ വെളിച്ചത്തിൽ ഇക്കാര്യം വിവരിച്ചിട്ടുണ്ട് .

നബി ﷺ പറയുന്നു: ഭക്ഷണം കഴിക്കുമ്പോൾ ചെരുപ്പ് അഴിച്ചു വെക്കുക , അതു കാലുകൾക്ക് കൂടുതൽ ആശ്വാസം നൽകും (ദാരിമീ)

ﻋﻦ ﺃﻧﺲ ﺑﻦ ﻣﺎﻟﻚ ﻗﺎﻝ: ﻗﺎﻝ ﺭﺳﻮﻝ اﻟﻠﻪ ﺻﻠﻰ اﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻪ ﻭﺳﻠﻢ ''ﺇﺫا ﻭﺿﻊ اﻟﻄﻌﺎﻡ، ﻓاﺧلعوا ﻧﻌﺎﻟﻜﻢ، ﻓﺈﻧﻪ ﺃﺭﻭﺡ ﻷﻗﺪاﻣﻜﻢ'' ( رواه الدارمي)

ചില രിവായത്തിൽ ''ശരീരത്തിന് കൂടുതൽ ആശ്വാസം നൽകും'' എന്നാണുള്ളത്. അതു നല്ല സംസ്കാരമാണ് എന്നും ഹദീസിലുണ്ട് ( തയ്സീർ ബി ശർഹി ജാമിഇസ്വഗീർ: 1/79)

ﻋﻦ ﺟﺎﺑﺮ ﺑﻦ ﻋﺒﺪ اﻟﻠﻪ ﻭﺇﺳﻨﺎﺩﻩ ﺣﺴﻦ

(ﺇﺫا ﺃﻛﻠﺘﻢ اﻟﻄﻌﺎﻡ) ﺃﻱ ﺃﺭﺩﺗﻢ ﺃﻛﻠﻪ (ﻓﺎﺧﻠﻌﻮا ﻧﻌﺎﻟﻜﻢ) اﻧﺰﻋﻮﻫﺎ ﻣﻦ ﺃﺭﺟﻠﻜﻢ (ﻓﺈﻧﻪ ﺃﺭﻭﺡ ﻷﻗﺪاﻣﻜﻢ) ﻟﻔﻆ ﺭﻭاﻳﺔ اﻟﺤﺎﻛﻢ ﺃﺑﺪاﻧﻜﻢ ﺑﺪﻝ ﺃﻗﺪاﻣﻜﻢ ﻭﺗﻤﺎﻡ اﻟﺤﺪﻳﺚ ﻭﺃﻧﻬﺎ ﺳﻨﺔ ﺟﻤﻴﻠﺔ ( التيسير1/ 79)

ﻋﻦ ﺃﺑﻲ اﻟﺪﺭﺩاء) ﻭﻓﻴﻪ ﺿﻌﻒ

(اﺧﻠﻌﻮا) ﻧﺪﺑﺎ ﺃﻭ ﺇﺭﺷﺎﺩا ﺃﻱ اﻧﺰﻋﻮا (ﻧﻌﺎﻟﻜﻢ) ﻣﻦ ﺃﺭﺟﻠﻜﻢ (ﻋﻨﺪ اﻟﻄﻌﺎﻡ) ﺃﻱ ﻋﻨﺪ ﺇﺭاﺩﺓ ﺃﻛﻠﻪ (ﻓﺈﻧﻬﺎ) ﺃﻱ ﻫﺬﻩ اﻟﺨﺼﻠﺔ اﻟﺘﻲ ﻫﻲ اﻟﻨﺰﻉ (ﺳﻨﺔ ﺟﻤﻴﻠﺔ

التيسير:1/ 51)

ഇരിക്കുമ്പോൾ ചെരുപ്പ് അഴിക്കൽ

ഭക്ഷണം കഴിക്കാനോ മറ്റു വല്ല കാര്യത്തിനോ ഇരിക്കുകയാണെങ്കിൽ ചെരുപ്പ് അഴിച്ച് വെക്കണം. അതു സുന്നത്താണ്. അങ്ങനെ അഴിച്ചു വെക്കൽ കാലുകൾക്ക് കൂടുതൽ ആശ്വാസം നൽകും. (ബസ്സാർ , തയ്സീർ: 1/89)

ﻋﻦ ﻋﺎﺋﺸﺔ) ﻭﻓﻴﻪ ﺿﻌﻒ ﻭاﻧﻘﻄﺎﻉ

(ﺇﺫا ﺟﻠﺴﺘﻢ) ﺃﻱ ﺃﺭﺩﺗﻢ اﻟﺠﻠﻮﺱ ﻷﻛﻞ ﺃﻭ ﻏﻴﺮﻩ (ﻓﺎﺧﻠﻌﻮا) ﻧﺪﺑﺎ (ﻧﻌﺎﻟﻜﻢ) ﺃﻱ اﻧﺰﻋﻮﻫﺎ ﻣﻦ ﺃﺭﺟﻠﻜﻢ (ﺗﺴﺘﺮﻳﺢ) ﺃﻱ ﻟﻜﻲ ﺗﺴﺘﺮﻳﺢ (ﺃﻗﺪاﻣﻜﻢ) ﻓﺎﻷﻣﺮ ﺇﺭﺷﺎﺩﻱ ﻭﻣﺤﻠﻪ ﺣﻴﺚ ﻻ ﻋﺬﺭ ﻭﺧﺮﺝ ﺑﺎﻟﻨﻌﻞ اﻟﺨﻒ ﻓﻼ ﻳﻄﻠﺐ ﻧﺰﻋﻪ (اﻟﺒﺰاﺭ, التيسير 1/ 89 1

ചില രിവായത്തിൽ ഭക്ഷണം കഴിക്കാൻ വേണ്ടി ഇരിക്കുമ്പോൾ എന്നു ഉപാധി പറഞ്ഞത് സാധാരണ അവസ്ഥ പരിഗണിച്ചാണ്. എന്തിനു വേണ്ടി ഇരിക്കുമ്പോഴും ചെരുപ്പ് അഴിച്ചു വെക്കൽ സുന്നത്തുണ്ട് (ഫൈളുൽ ഖദീർ: 1/327)

 ﺇﺫا ﺟﻠﺴﺘﻢ) ﺃﻱ ﺃﺭﺩﺗﻢ اﻟﺠﻠﻮﺱ ﻷﻛﻞ ﺃﻭ ﻏﻴﺮﻩ ﻭاﻟﺘﻘﻴﻴﺪ ﺑﺎﻷﻛﻞ ﻓﻲ ﺭﻭاﻳﺔ ﻟﻠﻐﺎﻟﺐ (ﻓﺎﺧﻠﻌﻮا ﻧﻌﺎﻟﻜﻢ) ﺃﻱ اﻧﺰﻋﻮﻫﺎ ﻣﻦ ﺃﺭﺟﻠﻜﻢ (ﺗﺴﺘﺮﺡ) ﺃﻱ ﺗﺴﺘﺮﻳﺢ ﻭﺇﻥ ﻓﻌﻠﺘﻢ ﺫﻟﻚ ﺗﺴﺘﺮﻳﺢ (ﺃﻗﺪاﻣﻜﻢ) ﻓﺎﻷﻣﺮ ﺇﺭﺷﺎﺩﻱ ﻭﻣﺤﻠﻪ اﻟﻨﺪﺏ ﺣﻴﺚ ﻻ ﻋﺬﺭ ﻭﺧﺮﺝ ﺑﺎﻟﻨﻌﻞ اﻟﺨﻒ ﻓﻼ ﻳﻄﻠﺐ ﻧﺰﻋﻪ ﻧﻌﻢ ﻣﺜﻠﻪ ﻗﺒﻘﺎﺏ ﻭﺗﺎﻣﻮﺳﺔ ﻭﻣﺪاﺱ

(اﻟﺒﺰاﺭ) ﻓﻲ ﻣﺴﻨﺪﻩ

( فيض القدير: 1/ 327)

മുസ്ഹഫും തുപ്പുനീരും

തുപ്പുനീർ പുരട്ടിയ കൈവിരൽ കൊണ്ട് മുസ്ഹഫിൻ്റെ പേജ് മറിക്കുന്ന ഏർപ്പാട് പലരും ചെയ്യുന്നുണ്ട്. തുപ്പുനീർ മുസ്ഹഫിൽ ആകുകയാണല്ലോ. അങ്ങനെ ചെയ്യാമോ? റമളാനിൽ മാത്രം പള്ളിയിൽ സജീവമാകുന്നവരിൽ നിന്നാണ് അങ്ങനെ കൂടുതലായി കാണുന്നത്. അതിൻ്റെ മതവിധിയെന്ത്?

ആ ഏർപ്പാട് ഹറാമാണ്. തുപ്പുനീർ ഉള്ള വിരൽ കൊണ്ട് മുസ് ഹഫ് തൊടൽ നിഷിദ്ധമാണ്. (ശർവാനി: 1/153) .ഖുർആൻ ഓതുകയെന്ന സുന്നത്ത് എടുക്കുമ്പോഴേക്കും ഹറാമിൻ്റെ കുറ്റം ലഭിക്കുന്ന പണിയാണത്.

ﻳﺤﺮﻡ ﻣﺲ اﻟﻤﺼﺤﻒ ﺑﺈﺻﺒﻊ ﻋﻠﻴﻪ ﺭﻳﻖ ﺇﺫ ﻳﺤﺮﻡ ﺇﻳﺼﺎﻝ ﺷﻲء ﻣﻦ اﻟﺒﺼﺎﻕ ﺇﻟﻰ ﺷﻲء ﻣﻦ ﺃﺟﺰاء اﻟﻤﺼﺤﻒ ( الشرواني) 

വിത്ർ എന്ന വാക്കിൻ്റെ അർത്ഥം

• ഒറ്റ എന്നാണർത്ഥം (ഇരട്ടയല്ല )

വിത്ർ നിസ്കാരം എത്ര റക്അത്താണ്?

• ചുരുങ്ങിയത് ഒരു റക്അത്തും കൂടിയത് പതിനൊന്നു റക്അത്തു മണ്(ഫത്ഹുൽ മുഈൻ)

വിത്ർ നിസ്കാരത്തിൻ്റെ സമയം?

• ഇശാ നിസ്കാരം കഴിഞ്ഞു സുബ്ഹിൻ്റെ സമയം പ്രവേശിക്കുന്നതു വരെ (ഫത്ഹുൽ മുഈൻ)

വിത്ർ ഒരു റക്അത്തു നിസ്കരിക്കാമോ?

• അതേ ,നിസ്കരിക്കൽ അനുവദനീയമാണ്. എന്നാൽ അതു خلاف الأولى യാണെന്നു പണ്ഡിതർ വിവരിച്ചിട്ടുണ്ട് (ഇആനത്ത് )

ഒരു റക്അത്ത് പതിവാക്കലോ?

• പതിവാക്കൽ കറാഹത്താണ് (ഇആനത്ത് )

പതിനൊന്നു റക്അത്ത് ചേർത്തി ( ഒരു അത്തഹിയ്യാത്ത് കൊണ്ട്, അല്ലെങ്കിൽ രണ്ടു അത്തഹിയാത്ത് കൊണ്ട് ) നിസ്കരിക്കാമോ?

• നിസ്കരിക്കാം. എന്നാൽ ഈരണ്ടു റക്അത്തിൽ സലാംവീട്ടി പിരിച്ചു നിസ്കരിക്കലാണ് ഏറ്റം പുണ്യം (ഫത്ഹുൽ മുഈൻ)

ചേർത്തി നിസ്കരിക്കുന്നതിൻ്റെ വിധി?

• അവസാനത്തെ മൂന്നു റക്അത്ത് അല്ലാത്തതിൽ خلاف الأولى അവസാനത്തെ മൂന്നു റക്അത്തിൽ കറാഹത്ത് (ഫത്ഹുൽ മുഈൻ)

മൂന്നു റക്അത്തിനേക്കാൾ കൂടുതൽ വിത്ർ നിസ്കരിക്കുകയാണെങ്കിൽ ആദ്യത്തെ രണ്ടു റക്അത്തിൽ സൂറത്തുൽ ഇഖ്ലാസ് ഓതൽ സുന്നത്തുണ്ടെന്നു പറയപ്പെടുന്നു. വസ്തുതയെന്ത്?

• അതേ , സുന്നത്തുണ്ട് (ഫത്ഹുൽ മുഈൻ)

മറ്റു റക്അത്തുകളിലോ?

• അവസാനത്തെ മൂന്നു റക്അത്തുകളിലും ആദ്യത്തെ റണ്ടു റക്അത്തുകളിലുമെല്ലാതെ പ്രത്യേക സൂറത്തുകൾ ഫുഖഹാഅ് വ്യക്തമാക്കിയിട്ടില്ലന്നാണ് സയ്യിദുൽ ബക് രി (റ) വ്യക്തമാക്കിയത്.( ഇആ നത്ത്: 1/290)

എന്നാൽ നിഹായത്തു സൈനിൽ (പേജ്: 102) മൂന്നു റക്അത്തിനേക്കാൾ കൂടുതൽ നിസ്കരിക്കുമ്പോൾ അവസാനത്തെ മൂന്നിലൊഴിച്ച് എല്ലാ ഈരണ്ട് റക്അത്തിലും ആദ്യ ത്തതിൽ انا أنزلناه في ليلة القدر (സൂറത്തുൽ ഖദ്റും രണ്ടാമത്തതിൽ സുറൽ കാഫിറൂനയും ഓതണമെന്നു വിവരിക്കുന്നുണ്ട്.

വിത്റിൻ്റെ നിയ്യത്ത്?

• എണ്ണം നിർണയിച്ചും നിർണയിക്കാതെയും നിയ്യത്തു ചെയ്യാം

أصلي الوتر

ഞാൻ വിത്ർ നിസ്കരിക്കുന്നു ഇങ്ങനെ കരുതുമ്പോൾ അവൻ ഉദ്ദേശിച്ച ഒറ്റ അക്കത്തിൻ്റെ മേൽ (1 - 3 - 5 - 7 - 9 - 11 ) തീരുമാനിച്ചു അത്ര റക്അത്ത് നിസ്കരിക്കാമെന്നാന്നു പ്രബല വീക്ഷണം (ഇആ നത്ത്: 1/150)

أصلي ركعتين من الوتر

വിത്റിൽ നിന്നു രണ്ടു റക്അത്ത് ഞാൻ നിസ്കരിക്കുന്നുവെന്നും നിയ്യത്ത് ചെയ്യാം. 

വിത്റ് ഒരു റക്അത്തു നിസ്കരിക്കുമ്പോൾ നിയ്യത്ത് ?

• ഒരു റക്അത്തു നിസ്കരിക്കുമ്പോൾ

أصلي ركعة من الوتر

വിത്റിൽ നിന്നുള്ള ഒരു റക്അത്ത് ഞാൻ നിസ്കരിക്കുന്നു എന്നു കരുതാം (നിഹായത്തു സൈൻ: 1/101)

വിത്ർ നിസ്കാരത്തിൽ ഖുനൂത്ത് സുന്നത്തില്ലേ?

• റമളാനിൻ്റെ രണ്ടാം പകുതിയുടെ വിത്റിൽ സുന്നത്തുണ്ട്. സാധാരണ സുബ്ഹിൽ ഓതുന്ന ഖുനൂത്ത് ഓതിയാൽ മതിയാകും.(ഫത്ഹുൽ മുഈൻ)

വിത്റിൽ ഖുനൂത്ത് ഒഴിവായാൽ / ഒഴിവാക്കിയാൽ മറവിയുടെ സുജൂദ് സുന്നത്തുണ്ടോ?

• അതേ ,സുന്നത്തുണ്ട് (ഫത്ഹുൽ മുഈൻ) 

പ്രസിദ്ധ ഖുനൂതിൽ നിന്നു അല്പം ഒഴിവാക്കിയാലോ?

• എന്നാലും സഹ് വിൻ്റെ സുജൂദ് സുന്നത്തുണ്ട് (ഫത്ഹുൽ മുഈൻ)

ഖുനൂതിൻ്റെ അവസാനത്തിൽ رب اغفر وارحم وأنت خير الراحمين എന്നു പ്രാർത്ഥിക്കൽ സുന്നത്തുണ്ടോ?

• ശാഫിഈ മദ്ഹബിലെ പ്രബല വീക്ഷണത്തിൽ സുന്നത്തില്ല. 

എന്നാൽ പ്രസ്തുത പ്രാർത്ഥനാ വാക്യം ഖുനൂതിൽ വർദ്ദിപ്പിച്ചാൽ നല്ലതാണെന്നു ഇമാം റൂയാനി (روياني ) (റ) പ്രസ്താവിച്ചിട്ടുണ്ട്.( ബിഗ് യ: പേജ്:47)

ഖുനൂതിൽ നബി(സ്വ)യുടെ കുടുംബത്തിൻ്റെയും മേൽ സ്വലാത്ത് ചൊല്ലിയ ശേഷം رب اغفر وارحم وأنت خير الراحمين എന്നു ചൊല്ലൽ നല്ലതാണെന്നു (حسن)ഇമാം റൂയാനി (റ) യും മറ്റും പലരും പറഞ്ഞിട്ടുണ്ടെന്നും അവർ പറഞ്ഞത് ഇമാം സർകശി (റ)വും മറ്റു പലരും അംഗീകരിച്ചിട്ടുമുണ്ടെന്നും ഇമാം ഇബ്നു ഹജർ(റ) ഇംദാദിൽ വിവരിച്ചിട്ടുണ്ട്. حسن എന്നത് സുന്നത്ത് എന്നതിൻ്റെ പര്യായമാണ് (തുഹ്ഫ: 2/29

(ഇംദാദിൽ خير الراحمين എന്നാണു കാണുന്നത്. എന്നാൽ ഇംദാദിൻ്റെ ഉദ്ധരണിയായി കരിങ്കപ്പാറ ഉസ്താദും സൈതാലി ഉസ്താദും ഫത്ഹുൽ മുഈനിൻ്റെ തഖ് രീരിൽ കൊടുത്തത് أرحم الراحمين എന്നാണ്.)

അപ്പോൾ ഇമാം റൂയാനി (റ)വിനെ തഖ്ലീദ് ചെയ്ത് പ്രസ്തുത പ്രാർത്ഥനാ വാക്യം ഖുനൂതിൻ്റെ അവസാനം കൊണ്ടു വരാം.

ഇമാം റൂയാനി (റ) അഭിപ്രായപ്പെട്ടത് ഒഴിവാക്കിയാൽ സഹ് വിൻ്റെ സുജൂദ് സുന്നത്തുണ്ടോ?

• ഇല്ല. ,സുന്നത്തില്ല കാരണം, ആ വാക്യം അബ്ആള് സുന്നത്തല്ല.

നോമ്പിൻ്റെ നിയ്യത്തിൽ إن شاء الله യും عزوجلَّ യും

 നോമ്പിൻ്റെ നിയ്യത്തിൻ്റെ കൂടെ ഇൻശാ അല്ലാഹ് (إن شاء الله) ചേർക്കാമോ?

ബറകത്ത് ഉദ്ദേശിച്ചു കൊണ്ട് ചേർത്താൽ നിയ്യത്ത് സ്വഹീഹാണ്. അല്ലെങ്കിൽ സ്വഹീഹല്ല . (നിഹായ : ഹാശിയത്തുന്നിഹായ :3/161)

നോമ്പിൻ്റെ നിയ്യത്തിൽ عزوجل ചേർക്കൽ സുന്നത്തുണ്ടോ?

നിയ്യത്തിൽ إيمانا واحتسابا لوجه الله الكريم عزوجلَّ എന്നു കൂട്ടൽ സുന്നത്തുണ്ട്.( ഇആനത്ത്: 2/254)

ﻭﻻ ﺑﺪ ﻓﻲ اﻟﻨﻴﺔ ﻣﻦ اﻟﺠﺰﻡ ﻓﻠﻮ ﻋﻠﻘﻬﺎ ﺑﺎﻟﻤﺸﻴﺌﺔ ﻓﻜﻤﺎ ﻣﺮ ﻓﻲ اﻟﻮﺿﻮء (نهاية: 161 /3)

 ﻗﻮﻟﻪ: ﻓﻜﻤﺎ ﻣﺮ ﻓﻲ اﻟﻮﺿﻮء) ﺃﻱ ﻣﻦ ﺃﻧﻪ ﺇﺫا ﻗﺼﺪ اﻟﺘﺒﺮﻙ ﺻﺢ ﻭﺇﻻ ﻓﻼ (حاشية النهاية: 161 /3)

 ﻭﻓﻲ اﻟﺒﺮﻣﺎﻭﻱ: ﻭﻳﺴﻦ ﺃﻥ ﻳﺰﻳﺪ: ﺇﻳﻤﺎﻧﺎ ﻭاﺣﺘﺴﺎﺑﺎ ﻟﻮﺟﻪ اﻟﻠﻪ اﻟﻜﺮﻳﻢ ﻋﺰﻭﺟﻞ( إعانة: 2/254)

റമളാനും മൂന്നു പത്തുകളും

റമളാനിൽ ആദ്യ പത്ത് ദിനം റഹ് മത്തിൻ്റെ പത്ത് , നടുവിലെ പത്ത് ദിനം മഗ്ഫിറത്തിൻ്റെ പത്ത് , അവസാന പത്തുദിനം ഇത്ഖിൻ്റെ പത്ത്എന്നിങ്ങനെ പരക്കെ പറയപ്പെടാറുണ്ടല്ലോ? അങ്ങനെ തിരുനബിﷺ പഠിപ്പിച്ചിട്ടുണ്ടോ? ഫുഖഹാക്കൾ വിവരിച്ചിട്ടുണ്ടോ? 

അങ്ങനെ തിരുനബിﷺപഠിപ്പിച്ചതോ ഫുഖഹാഅ് പഠിപ്പിച്ചതോ ഈയുള്ളവൻ കണ്ടിട്ടില്ല. പല പണ്ഡിതരോടും ഇക്കാര്യം ഞാൻ ചോദിച്ചു. കണ്ടിട്ടില്ലന്നു അവരും പറഞ്ഞു. 

പലരും മൂന്നു പത്തായി തരം തിരിക്കാൻ തെളിവാക്കുന്ന പ്രസിദ്ധ ഹദീസ് 

أوّله رحمة وأوسطه مغفرة وآخره عتق من النار

റമളാൻ മൂന്നു പത്തുകളായി തരം തിരിച്ചതാര്

പ്രസിദ്ധ ഹദീസിലെ أوّله رحمة وأوسطه مغفرة وآخره عتق من النار എന്നതിൻ്റെ ഉദ്യേശ്യമെന്ത്?

റമളാനിൻ്റെ തുടക്കം റഹ്'മത്താണ് , മധ്യം മഗ്ഫിറത്താണ്, ഒടുക്കം നരകത്തിൽ നിന്നുള്ള മോചനമാണ് എന്നതാണ് ഉദ്യേശ്യം.

മുല്ലാ അലിയ്യുൽ ഖാരീ (റ) വ്യാഖ്യാനിക്കുന്നു.

 ﻭﻫﻮ " ﺃﻱ ﺭﻣﻀﺎﻥ " ﺷﻬﺮ ﺃﻭﻟﻪ ﺭﺣﻤﺔ " ﺃﻱ ﻭﻗﺖ ﺭﺣﻤﺔ ﻧﺎﺯﻟﺔ ﻣﻦ ﻋﻨﺪ اﻟﻠﻪ ﻋﺎﻣﺔ، ﻭﻟﻮﻻ ﺣﺼﻮﻝ ﺭﺣﻤﺘﻪ ﻣﺎ ﺻﺎﻡ ﻭﻻ ﻗﺎﻡ ﺃﺣﺪ ﻣﻦ ﺧﻠﻴﻘﺘﻪ، ﻟﻮﻻ اﻟﻠﻪ ﻣﺎ اﻫﺘﺪﻳﻨﺎ ﻭﻻ ﺗﺼﺪﻗﻨﺎ ﻭﻻ ﺻﻠﻴﻨﺎ، اﻟﺤﻤﺪ ﻟﻠﻪ اﻟﺬﻱ ﻫﺪاﻧﺎ ﻟﻬﺬا ﻭﻣﺎ ﻛﻨﺎ ﻟﻨﻬﺘﺪﻱ ﻟﻮﻻ ﺃﻥ ﻫﺪاﻧﺎ اﻟﻠﻪ "

'മൊത്തത്തിൽ 

റഹ് മത് ഇറങ്ങുന്ന സമയമാണ് ' റമളാൻ മാസത്തിൻ്റെ തുടക്കം. ആദ്യദിനം റഹ് മത്തു ലഭിച്ചിട്ടില്ലെങ്കിൽ അല്ലാഹു വിൻ്റെ സൃഷ്ടികളിൽ നിന്നു ഒരാളും നോമ്പ് അനുഷ്ഠിക്കുകയോ നിസ്കരിക്കുകയോ ചെയ്യുമായിരുന്നില്ല. 

 ﻭﺃﻭﺳﻄﻪ ﻣﻐﻔﺮﺓ " ﺃﻱ ﺯﻣﺎﻥ ﻣﻐﻔﺮﺗﻪ اﻟﻤﺘﺮﺗﺒﺔ ﻋﻠﻰ ﺭﺣﻤﺘﻪ، ﻓﺈﻥ اﻷﺟﻴﺮ ﻗﺪ ﻳﺘﻌﺠﻞ ﺑﻌﺾ ﺃﺟﺮﻩ ﻗﺮﺏ ﻓﺮاﻏﻪ منه "

റമളാനിൻ്റെ മധ്യം, റഹ് മത്തിനോട് തുടർന്നു കൊണ്ടുണ്ടായ മഗ്ഫിറത് ഇറങ്ങുന്ന സമയമാണ്. റമളാൻ പകുതിയാകുമ്പോൾ തന്നെ അല്ലാഹു അടിമകൾക്ക് മഗ്ഫിറത്ത് നൽകുകയാണ്. ജോലിക്കാരൻ അതിൻ നിന്നു വിരമിക്കും മുമ്പേ മുതലാളി പ്രതിഫലത്തിൽ നിന്നു അല്പം ചിലപ്പോൾ നൽകുമല്ലോ. 

 ﻭﺁﺧﺮﻩ " ﻭﻫﻮ ﻭﻗﺖ اﻷﺟﺮ اﻟﻜﺎﻣﻞ " ﻋﺘﻖ " ﺃﻱ ﻟﺮﻗﺎﺑﻬﻢ " ﻣﻦ اﻟﻨﺎﺭ " 

റമളാനിൻ്റെ അവസാനം പൂർണ പ്രതിഫലത്തിൻ്റെ സമയമാണ്. അതു നരക മോചനം നൽകലാണ് (മിർഖാത്ത്)

റമളാനിൻ്റെ അവസാനം നരകമോചനം എന്ന വാക്കിനെ മുഹദ്ദിസീങ്ങൾ വ്യാഖ്യാനിച്ചത് 

وآخره عتق من النار يعني في آخر ليلة منه

റമളാനിൻ്റെ അവസാന രാത്രി എന്നാണ്. (അല്ലാതെ അവസാന പത്ത് എന്നല്ല) (തയ്സീർ: 1/390 , ഫൈളുൽ ഖദീർ: 3/ 86)

അവസാന രാത്രിയാണ് സമ്പൂർണ നരകമോചനം എന്നതാവാം ഉദ്ദേശ്യം. കാരണം റമളാനിൽ എന്നും നരകമോചനമുണ്ടല്ലോ. ഇമാം തുർമുദി (റ)വും മറ്റു പലരും റിപ്പോർട്ട് ചെയ്ത ഹദീസിൽ 

ولله عتقاء من النار وذلك كل ليلة ( رواه الترمذي)

 أي في كل ليلة من ليالي شهر رمضان ( مرقاة)

റമളാനിലെ എല്ലാ രാത്രിയും അല്ലാഹു നിരവധി ജനങ്ങൾക്ക് നരകമോചനം നൽകുന്നുണ്ട്. (തുർമുദി, മിർഖാത്ത്) ഈ കുറിപ്പിൽ തുടക്കത്തിൽ നൽകിയ ഹദീസിലെ അവ്വൽ , ഔസത്വ്, ആഖിർ എന്നതിന് പത്ത് ദിനങ്ങൾ, പത്ത് രാത്രികൾ എന്ന വ്യാഖ്യാനം കണ്ടവർ അറിയിക്കണമെന്ന് അഭ്യർത്ഥിക്കുന്നു_

തറാവീഹിനിടയിൽ സ്വലാത്ത്

ചിലയിടങ്ങളിൽ ഈരണ്ടു റക്അത്ത് തറാവീഹ് നിസ്കരിച്ച ഉടനെയും മറ്റു ചിലയിടങ്ങളിൽ നാലു റക്അത്തു നിസ്കരിച്ച ഉടനെയും നബി(സ്വ)യുടെ മേൽ സ്വലാത്ത് ചൊല്ലാറുണ്ട്. അതു സുന്നത്തുണ്ടോ?

ഇമാം ഇബ്നു ഹജർ ഹൈതമി(റ) അതിനെക്കുറിച്ചു ഇങ്ങനെ വിവരിക്കുന്നു: ''തറാവീഹ് നിസ്കാരത്തിനിടയിൽ സ്വലാത്ത് ചൊല്ലാൻ പ്രത്യേക രേഖ ഹദീസിലോ നമ്മുടെ ഇമാമീങ്ങളുടെ പ്രസ്താവനയിലോ നാം കണ്ടിട്ടില്ല. അതിനാൽ പ്രസ്തുത വേളയിൽ പ്രത്യേകം സുന്നത്താണെന്ന ഉദ്ദേശ്യത്തോടെ സ്വലാത്ത് ചൊല്ലുന്നവരെ എതിർക്കപ്പെടണം. കാരണം അത് (ചീത്ത) ബിദ്അത്താണ്. 

എന്നാൽ സ്വലാത്ത് ചൊല്ലൽ എല്ലാ സമയത്തും സുന്നത്താണ് എന്ന നിലയ്ക്ക് തറാവീഹിനിടയിൽ ചൊല്ലുന്നവരെ വിമർശിക്കാവതല്ല (ഫതാവൽ കുബ്റ: 1/186

ﻭﺳﺌﻞ) ﻓﺴﺢ اﻟﻠﻪ ﻓﻲ ﻣﺪﺗﻪ ﻫﻞ ﺗﺴﻦ اﻟﺼﻼﺓ ﻋﻠﻴﻪ - ﺻﻠﻰ اﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻪ ﻭﺳﻠﻢ - ﺑﻴﻦ ﺗﺴﻠﻴﻤﺎﺕ اﻟﺘﺮاﻭﻳﺢ ﺃﻭ ﻫﻲ ﺑﺪﻋﺔ ﻳﻨﻬﻰ ﻋﻨﻬﺎ؟

(ﻓﺄﺟﺎﺏ) ﺑﻘﻮﻟﻪ اﻟﺼﻼﺓ ﻓﻲ ﻫﺬا اﻟﻤﺤﻞ ﺑﺨﺼﻮﺻﻪ. ﻟﻢ ﻧﺮ ﺷﻴﺌﺎ ﻓﻲ اﻟﺴﻨﺔ ﻭﻻ ﻓﻲ ﻛﻼﻡ ﺃﺻﺤﺎﺑﻨﺎ ﻓﻬﻲ ﺑﺪﻋﺔ ﻳﻨﻬﻰ ﻋﻨﻬﺎ ﻣﻦ ﻳﺄﺗﻲ ﺑﻬﺎ ﺑﻘﺼﺪ ﻛﻮﻧﻬﺎ ﺳﻨﺔ ﻓﻲ ﻫﺬا اﻟﻤﺤﻞ ﺑﺨﺼﻮﺻﻪ ﺩﻭﻥ ﻣﻦ ﻳﺄﺗﻲ ﺑﻬﺎ ﻻ ﺑﻬﺬا اﻟﻘﺼﺪ ﻛﺄﻥ ﻳﻘﺼﺪ ﺃﻧﻬﺎ ﻓﻲ ﻛﻞ ﻭﻗﺖ ﺳﻨﺔ ﻣﻦ ﺣﻴﺚ اﻟﻌﻤﻮﻡ ( الفتاوى الكبرى : ١٨٦ / ١)

മുദ്ദിനും കഴിവില്ലാത്ത രോഗി

വാർധക്യം, ശമനം പ്രതീക്ഷിക്കാത്ത രോഗം എന്നിവ മൂലം നോമ്പ് പിടിക്കാൻ സാധിക്കാത്തവർ ഓരോ നോമ്പിനും ഓരോ മുദ്ദ് ഭക്ഷ്യധാന്യം നൽകലാണല്ലോ നിർബന്ധം. അതിനു സാധിക്കാത്ത ഫഖീ റാണങ്കിലോ?

മുദ്ദ് നൽകാൻ സാധിക്കാത്തവർക്ക് ആ ബാധ്യത ഒഴിവാകും. പിന്നീട് മുദ്ദ് നൽകാൻ സാധിച്ചാലും നൽകേണ്ടതില്ല എന്നാണു ഇമാം ഇബ്നു ഹജർ(റ)വിൻ്റെ വീക്ഷണം. ഇമാം നവവീ (റ) മജ്മൂഇൽ ഈ വീക്ഷണം വ്യക്തമാക്കിയിട്ടുണ്ട് (തുഹ്ഫ; ശർവാനീ 3/440, ബുശ്റൽ കരീം :1/578)

എന്നാൽ , മുദ്ദ് നൽകാൻ സാധിക്കാത്തവൻ്റെ പിരടിയിൽ ബാധ്യത നിലനിൽക്കുമെന്നും ആവതുണ്ടാകുമ്പോൾ മുദ്ദ് നൽകണമെന്നുമാണ് ഇമാം റംലി (റ), ഇമാം ഖത്വീബുശ്ശിർബീനി (റ) ഇമാം സകരിയ്യൽ അൻസാരീ (റ) ഇമാം ബാജൂരി (റ) എന്നിവരുടെ വീക്ഷണം (ശർവാനി: 3/440)

രണ്ടു വീക്ഷണവും ആധികാരികമാണ്.

ﻗﻮﻟﻪ ﻓﺘﺴﺘﻘﺮ ﻓﻲ ﺫﻣﺘﻪ) اﻋﺘﻤﺪﻩ ﻣ ﺭ

(ﻗﻮﻟﻪ ﻟﻜﻨﻪ ﺻﺤﺢ ﻓﻲ اﻟﻤﺠﻤﻮﻉ ﺳﻘﻮﻃﻬﺎ ﻋﻨﻪ) ﻓﻼ ﺗﺠﺐ ﺇﺫا ﺃﻳﺴﺮ ﺑﻌﺪ ﻭﻗﺖ اﻟﻮﺟﻮﺏ ( شرواني )

 ﻭﻫﻨﺎ ﻣﺨﺎﻃﺐ ﺑﺎﻟﻤﺪ اﺑﺘﺪاء، ﻭﺇﺫا ﻋﺠﺰ ﻋﻨﻪ .. ﻟﻢ ﻳﺜﺒﺖ ﻓﻲ ﺫﻣﺘﻪ، ﻛﺎﻟﻔﻄﺮﺓ ﻋﻨﺪ (ﺣﺞ) ( بشرى الكريم )

ﻗﻮﻟﻪ ﻓﺘﺴﺘﻘﺮ ﻓﻲ ﺫﻣﺘﻪ) اﻋﺘﻤﺪﻩ اﻷﺳﻨﻰ ﻭاﻟﻤﻐﻨﻲ ﻭاﻟﻨﻬﺎﻳﺔ ﻭﻛﺬا ﺷﻴﺨﻨﺎ ( شرواني 3/440

റമളാനിലെ ഓരോ പത്തുകൾക്കും സവിശേഷത

പ്രസിദ്ധ ഹദീസിലെ أوّله رحمة وأوسطه مغفرة وآخره عتق من النار എന്നതിൻ്റെ ഉദ്യേശ്യമെന്ത്? എന്ന ചോദ്യത്തിന് ''റമളാനിൻ്റെ തുടക്കം റഹ്'മത്താണ് , മധ്യം മഗ്ഫിറത്താണ്, ഒടുക്കം നരകത്തിൽ നിന്നുള്ള മോചനമാണ് എന്നതാണ് ഉദ്യേശ്യം.

മുല്ലാ അലിയ്യുൽ ഖാരീ (റ) വ്യാഖ്യാനിക്കുന്നു.

 ﻭﻫﻮ " ﺃﻱ ﺭﻣﻀﺎﻥ " ﺷﻬﺮ ﺃﻭﻟﻪ ﺭﺣﻤﺔ " ﺃﻱ ﻭﻗﺖ ﺭﺣﻤﺔ ﻧﺎﺯﻟﺔ ﻣﻦ ﻋﻨﺪ اﻟﻠﻪ ﻋﺎﻣﺔ، ﻭﻟﻮﻻ ﺣﺼﻮﻝ ﺭﺣﻤﺘﻪ ﻣﺎ ﺻﺎﻡ ﻭﻻ ﻗﺎﻡ ﺃﺣﺪ ﻣﻦ ﺧﻠﻴﻘﺘﻪ، ﻟﻮﻻ اﻟﻠﻪ ﻣﺎ اﻫﺘﺪﻳﻨﺎ ﻭﻻ ﺗﺼﺪﻗﻨﺎ ﻭﻻ ﺻﻠﻴﻨﺎ، اﻟﺤﻤﺪ ﻟﻠﻪ اﻟﺬﻱ ﻫﺪاﻧﺎ ﻟﻬﺬا ﻭﻣﺎ ﻛﻨﺎ ﻟﻨﻬﺘﺪﻱ ﻟﻮﻻ ﺃﻥ ﻫﺪاﻧﺎ اﻟﻠﻪ "

'മൊത്തത്തിൽ റഹ് മത് ഇറങ്ങുന്ന സമയമാണ് ' റമളാൻ മാസത്തിൻ്റെ തുടക്കം. ആദ്യദിനം റഹ് മത്തു ലഭിച്ചിട്ടില്ലെങ്കിൽ അല്ലാഹു വിൻ്റെ സൃഷ്ടികളിൽ നിന്നു ഒരാളും നോമ്പ് അനുഷ്ഠിക്കുകയോ നിസ്കരിക്കുകയോ ചെയ്യുമായിരുന്നില്ല. 

 ﻭﺃﻭﺳﻄﻪ ﻣﻐﻔﺮﺓ " ﺃﻱ ﺯﻣﺎﻥ ﻣﻐﻔﺮﺗﻪ اﻟﻤﺘﺮﺗﺒﺔ ﻋﻠﻰ ﺭﺣﻤﺘﻪ، ﻓﺈﻥ اﻷﺟﻴﺮ ﻗﺪ ﻳﺘﻌﺠﻞ ﺑﻌﺾ ﺃﺟﺮﻩ ﻗﺮﺏ ﻓﺮاﻏﻪ منه "

റമളാനിൻ്റെ മധ്യം, റഹ് മത്തിനോട് തുടർന്നു കൊണ്ടുണ്ടായ മഗ്ഫിറത് ഇറങ്ങുന്ന സമയമാണ്. റമളാൻ പകുതിയാകുമ്പോൾ തന്നെ അല്ലാഹു അടിമകൾക്ക് മഗ്ഫിറത്ത് നൽകുകയാണ്. ജോലിക്കാരൻ അതിൻ നിന്നു വിരമിക്കും മുമ്പേ മുതലാളി പ്രതിഫലത്തിൽ നിന്നു അല്പം ചിലപ്പോൾ നൽകുമല്ലോ. 

 ﻭﺁﺧﺮﻩ " ﻭﻫﻮ ﻭﻗﺖ اﻷﺟﺮ اﻟﻜﺎﻣﻞ " ﻋﺘﻖ " ﺃﻱ ﻟﺮﻗﺎﺑﻬﻢ " ﻣﻦ اﻟﻨﺎﺭ "

റമളാനിൻ്റെ അവസാനം പൂർണ പ്രതിഫലത്തിൻ്റെ സമയമാണ്. അതു നരക മോചനം നൽകലാണ് (മിർഖാത്ത്)

റമളാനിൻ്റെ അവസാനം നരകമോചനം എന്ന വാക്കിനെ മുഹദ്ദിസീങ്ങൾ വ്യാഖ്യാനിച്ചത് 

وآخره عتق من النار يعني في آخر ليلة منه

റമളാനിൻ്റെ അവസാന രാത്രി എന്നാണ്. (അല്ലാതെ അവസാന പത്ത് എന്നല്ല) (തയ്സീർ: 1/390 , ഫൈളുൽ ഖദീർ: 3/ 86)

അവസാന രാത്രിയാണ് സമ്പൂർണ നരകമോചനം എന്നതാവാം ഉദ്ദേശ്യം. കാരണം റമളാനിൽ എന്നും നരകമോചനമുണ്ടല്ലോ. ഇമാം തുർമുദി (റ)വും മറ്റു പലരും റിപ്പോർട്ട് ചെയ്ത ഹദീസിൽ 

ولله عتقاء من النار وذلك كل ليلة ( رواه الترمذي)

 أي في كل ليلة من ليالي شهر رمضان ( مرقاة)

റമളാനിലെ എല്ലാ രാത്രിയും അല്ലാഹു നിരവധി ജനങ്ങൾക്ക് നരകമോചനം നൽകുന്നുണ്ട്. (തുർമുദി, മിർഖാത്ത്)

ഈ കുറിപ്പിൽ തുടക്കത്തിൽ നൽകിയ ഹദീസിലെ അവ്വൽ , ഔസത്വ്, ആഖിർ എന്നതിന് പത്ത് ദിനങ്ങൾ, പത്ത് രാത്രികൾ എന്ന വ്യാഖ്യാനം കണ്ടവർ അറിയിക്കണമെന്ന് അഭ്യർത്ഥിക്കുന്നു_ '' എന്നു വിവരിച്ചു കണ്ടു. എന്നാൽ ഫത്ഹുൽ ഖദീറിൽ പ്രസ്തുത ഹദീസ് തെളിവാക്കി ഓരോ പത്തുകൾക്കു പ്രത്യേക പുണ്യമുണ്ടെന്ന് വിവരിച്ചതായി കേൾക്കുന്നു. വസ്തുതയെന്ത് ?

അതേ, പ്രസ്തുത കിതാബിൽ അങ്ങനെ പറഞ്ഞിട്ടുണ്ടന്നു ചില പണ്ഡിത സുഹൃത്തുക്കൾ അറിയിച്ചു തന്നു.അവർക്ക് അല്ലാഹു ﷻ അർഹമായ പ്രതിഫലം നൽകട്ടെ. 

ശൈഖ് കമാലുദ്ദീൻ (റ) (മരണം: ഹിജ്റ: 861) തൻ്റെ ഫത്ഹുൽ ഖദീർ എന്ന ഗ്രന്ഥത്തിൽ 1/469) വിവരിക്കുന്നത് ഇങ്ങനെ:

ﻛﻞ ﻋﺸﺮ ﻣﺨﺼﻮﺹ ﺑﻔﻀﻴﻠﺔ ﻛﻤﺎ ﺟﺎءﺕ ﺑﻪ اﻟﺴﻨﺔ ﺃﻧﻪ «ﺷﻬﺮ ﺃﻭﻟﻪ ﺭﺣﻤﺔ ﻭﺃﻭﺳﻄﻪ ﻣﻐﻔﺮﺓ ﻭﺁﺧﺮﻩ ﻋﺘﻖ ﻣﻦ اﻟﻨﺎﺭ»

റമളാനിലെ ഓരോ പത്തും മഹത്വം കൊണ്ട് സവിശേഷമാക്കപ്പെട്ടതാണ്. റമളാൻ മാസം ആദ്യം റഹ്'മത്ത്, മധ്യം മഗ്ഫിറത്ത്, അവസാനം നരകമോചനം എന്ന ഹദീസ് വന്നത് പോലെ.[ ഫ്ത്ഹുൽ ഖദീർ 1/469 ]

`പ്രത്യേക ശ്രദ്ധയ്ക്ക്`

മുല്ലാ അലിയ്യുൽ ഖാരി(റ) നൽകിയ വ്യാഖ്യാനമാണ് കൂടുതൽ മുഹദ്ദിസീങ്ങളും നൽകിയിട്ടുള്ളത്.

ഫതാവൽ കുബ്റയിലുള്ളത് തുഹ്ഫ: ക്കു എതിര്

വിത്ർ നിസ്കാരം മൂന്ന് റക്അത് നിസ്കരിച്ചവന് ബാക്കി പിന്നീട് നിസ്കരിക്കൽ അനുവദനീയമാണെന്ന് ഫതാവൽ കുബ്റാ: 1/185) യിൽ ഇമാം ഇബ്നു ഹജർ(റ) പറഞ്ഞത് അദ്ദേഹം തുഹ്ഫ: യിൽ പറഞ്ഞതിന് എതിരാണെന്ന് കേൾക്കുന്നു. വസ്തുതയെന്ത്?

അതേ , തുഹ്ഫയിൽ പറഞ്ഞതിന് എതിരാണ് . മാത്രമല്ല , നിഹായ :യിലും മുഗ്നിയിലും ഉള്ളതിനും എതിരാണ്. ഈ വസ്തുത ഇവരുടെ ഭിന്നത മാത്രം വിവരിക്കുന്ന ''അൽ മൻഹലുന്നള്ളാഖ് ഫീ ഇഖ്തിലാഫിൽ അശ്'യാഖ് ഫിൽ ഫിഖ്ഹിശ്ശാഫിഈ '' എന്ന ഗ്രന്ഥത്തിൽ (പേജ്: 100) ശൈഖ് ഉമർ ഖറഹ്ദാഗീ (റ) വ്യക്തമാക്കിയിട്ടുണ്ട്.

لو صلّي ثلاثا بنية الوتر امتنع عليه أن يفعل باقيه كما في التحفة والنهاية والمغني لكن صرح ابن حجر في الفتاوى بجوازه

(المنهل النضاح في اختلاف الأشياخ)

വിത്റിൻ്റെ നിയ്യത്തോടെ മൂന്നു റക്അത്ത് നിസ്കരിച്ചാൽ ബാക്കി പിന്നെ നിസ്കരിക്കൽ അനുവദനീയമല്ല. (ഹറാമാണ്) തുഹ്ഫ: , നിഹായ : , മുഗ്നി എന്നീ ഗ്രന്ഥങ്ങളിൽ ഇക്കാര്യം വിവരിച്ചിട്ടുണ്ട്. എന്നാൽ അനുവദനീയമാണെന്ന് ഫതാവൽ കുബ്റയിലുണ്ട് (ഇഖ്തിലാഫുൽ അശ് യാഖ് പേജ്: 100)

തുഹ്ഫ: യിൽ പറയുന്നത് ഇങ്ങനെ: 

 (ﻭﻳﺴﻦ) ﻟﻤﻦ ﻭﺛﻖ ﺑﻴﻘﻈﺘﻪ ﻭﺃﺭاﺩ ﺻﻻﺓ ﺑﻌﺪ ﻧﻮﻣﻪ (ﺟﻌﻠﻪ) ﻛﻠﻪ (ﺁﺧﺮ ﺻﻼﺓ اﻟﻠﻴﻞ)

ﻭﺧﺮﺝ ﺑﻜﻠﻪ ﺑﻌﻀﻪ ﻓﻻ ﻳﺼﻠﻴﻪ ﺟﻤﺎﻋﺔ ﺇﺛﺮ ﺗﺮاﻭﻳﺢ ﻗﺒﻞ اﻟﻨﻮﻡ ﺛﻢ ﺑﺎﻗﻴﻪ ﺑﻌﺪﻩ

(تحفة: 2 / 229)

വിത്ർ മുഴുവനും രാത്രിയുടെ അവസാനം നിർവ്വഹിക്കൽ സുന്നത്താണ്. മുഴുവൻ എന്നു പറഞ്ഞതുകൊണ്ട് വിത്റിൻ്റെ അല്പം പുറത്തു പോയി .അപ്പോൾ തറാവീഹിൻ്റെ ശേഷം ഉറങ്ങും മുമ്പ് വിത്ർ അല്പം (ഉദാ: മൂന്നു റക്അത്ത് ) നിസ്കരിച്ചു ബാക്കി ഉറങ്ങി ഉണർന്ന ശേഷം നിസ്കരിക്കാവതല്ല (അതു പാടില്ല ) .(തുഹ്ഫ: 2/279) 

ഇമാം ശർവാനി (റ) വിവരിക്കുന്നു:''ഒരാൾ വിത്ർ ഒരു റക്അത്ത് നിസ്കരിച്ചാൽ വിത്ർ ലഭ്യമായി. പിന്നെ വിത്റിൻ്റെ നിയ്യത്തോടെ നിസ്കരിക്കൽ അനുവദനീയമല്ല.( ഹറാമാണ് ) മനപ്പൂർവ്വം നിസ്കരിച്ചാൽ ആ നിസ്കാരം സ്വഹീഹാവില്ല. മനപ്പൂർവ്വമല്ലെങ്കിൽ നിരുപാധിക സുന്നത്തായി സംഭവിക്കും. 

വിത്ർ മൂന്നു റക്അത്ത് നിസ്കരിച്ചു സലാം വീട്ടിയാലും പിന്നീട് ബാക്കി നിസ്കരിക്കൽ അനുവദനീയമല്ല.

ഇമാം ഇബ്നു ഹജർ(റ) (ഫതാവൽ കുബ്റയിൽ) പറഞ്ഞത് ദുർബല വീക്ഷണമാണ്. മൂന്നു ശർഹുകളും (തുഹ്ഫ, നിഹായ, മുഗ്നി ) ഏകോപിച്ചതിന് എതിനാണ് ഫതാവൽ കുബ്റയിലുള്ളത് '' (ശർവാനി: 2/ 226)

ﻓﺮﻉ) ﻟﻮ ﺻﻠﻰ ﻭاﺣﺪﺓ ﺑﻨﻴﺔ اﻟﻮﺗﺮ ﺣﺼﻞ اﻟﻮﺗﺮ ﻭﻻ ﻳﺠﻮﺯ ﺑﻌﺪﻫﺎ ﺃﻥ ﻳﻔﻌﻞ ﺷﻴﺌﺎ ﺑﻨﻴﺔ اﻟﻮﺗﺮ ﻟﺤﺼﻮﻟﻪ ﻭﺳﻘﻮﻃﻪ، ﻓﺈﻥ ﻓﻌﻞ ﻋﻤﺪا ﻟﻢ ﺗﻨﻌﻘﺪ ﻭﺇﻻ اﻧﻌﻘﺪﺕ ﻧﻔﻼ ﻣﻄﻠﻘﺎ ﻭﻛﺬا ﻟﻮ ﺻﻠﻰ ﺛﻼﺛﺎ ﺑﻨﻴﺔ اﻟﻮﺗﺮ ﻭﺳﻠﻢ ﻛﺬا ﻧﻘﻞ ﻣ ﺭ ﻋﻦ ﺷﻴﺨﻨﺎ اﻟﺮﻣﻠﻲ ﻭﺭﺃﻳﺖ ﺷﻴﺨﻨﺎ ﺣﺞ ﺃﻓﺘﻰ ﺑﺨﻼﻑ ﺫﻟﻚ ﺳﻢ ﻋﻠﻰ اﻟﻤﻨﻬﺞ ﺃﻱ ﻓﻘﺎﻝ ﺇﺫا ﺻﻠﻰ ﺭﻛﻌﺔ ﻣﻦ اﻟﻮﺗﺮ ﺃﻭ ﺛﻼﺛﺔ ﻣﺜﻼ ﺟﺎﺯ ﻟﻪ ﺃﻥ ﻳﻔﻌﻞ ﺑﺎﻗﻴﻪ ﺃﻗﻮﻝ: ﻭاﻷﻗﺮﺏ ﻣﺎ ﻗﺎﻟﻪ ﺣﺞ. اﻩـ. ﺿﻌﻴﻒ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﻟﻤﺎ اﺗﻔﻖ ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺸﺮﻭﺡ اﻟﺜﻼﺛﺔ

(شرواني 2/ 226)

 ഫതാവൽ കുബ്റ: യുടെ ഇബാറത്ത്:

ﻭﺳﺌﻞ) - ﺭﺿﻲ اﻟﻠﻪ ﻋﻨﻪ - ﻋﻤﻦ ﺻﻠﻰ اﻟﻮﺗﺮ ﺛﻼﺛﺎ ﻓﻬﻞ ﻟﻪ ﺃﻥ ﻳﺼﻠﻲ اﻟﺒﺎﻗﻲ ﻣﻨﻪ ﺑﻌﺪ ﺫﻟﻚ ﺑﻨﻴﺔ اﻟﻮﺗﺮ

(ﻓﺄﺟﺎﺏ) ﺑﻘﻮﻟﻪ: ﻧﻌﻢ ﻟﻪ ﺫﻟﻚ ﻓﻴﻤﺎ ﻳﻈﻬﺮ ﺇﺫ ﻣﻌﻨﻰ ﻛﻮﻧﻪ ﻭﺗﺮا ﺃﻥ ﻓﻴﻪ اﻟﻮﺗﺮ، ﻭﻫﻮ ﻛﺬﻟﻚ ﺳﻮاء ﺗﻮﺳﻂ اﻟﻮﺗﺮ ﺃﻡ ﺗﻘﺪﻡ ﺃﻡ ﺗﺄﺧﺮ

(الفتاوی الكبری ١/١٨٥)

ആർത്തവ നിയന്ത്രണവും നോമ്പും

റമളാൻ നോമ്പ് മുഴുവനും ലഭിക്കാൻ വേണ്ടി സ്ത്രികൾ ഗുളിക കഴിച്ച് ആർത്തവം നിയന്ത്രിച്ചു നോമ്പു അനുഷ്ഠിച്ചാൽ നോമ്പു സാധുവാണോ? 

അതേ , നോമ്പ് സ്വഹീഹാണ്. ആർത്തവ രക്തം പതിവു സമയത്തിനു മുമ്പു മരുന്നു കഴിച്ചു വരുത്തിയാൽ ആ ആർത്തവ രക്തം കണക്കിലെടുക്കുമെന്നും സ്ത്രിയുടെ ഇദ്ദ തീരുക, നിസ്കാരം ഖളാ വീട്ടാതെ ഒഴിവാക്കുക പോലുള്ള നിയമങ്ങൾ മരുന്നു കൊണ്ടുണ്ടായ പ്രസ്തുത ഹൈളിനും ബാധകമായിരിക്കുമെന്നും ഫുഖഹാഅ് വ്യക്തമാക്കിയിട്ടുണ്ട് (ഫതാവൽ കുബ്റാ 4/200 )

ഈ മസ്അലയിൽ നിന്നും മരുന്നുപയോഗിച്ചുവെന്നതു പ്രശ്നമല്ലെന്നും ആർത്തവ രക്തം ഉണ്ടോ ഇല്ലേ എന്നതാണു നിയമങ്ങളിൽ പരിഗണിക്കുന്നതെന്നും വെക്തം. 

 ﻭﺳﺌﻞ) ﻋﻤﻦ اﺳﺘﻌﺠﻠﺖ ﺣﻴﻀﻬﺎ ﺑﺪﻭاء ﻓﻬﻞ ﺗﻨﻘﻀﻲ ﺑﻪ ﻋﺪﺗﻬﺎ ﺃﻡ ﻻ؟

(ﻓﺄﺟﺎﺏ) ﺑﻘﻮﻟﻪ: ﻧﻌﻢ ﻛﻤﺎ ﺻﺮﺣﻮا ﺑﻪ ( فتاوى الكبرى 4/200 )

തറാവീഹ് നിസ്കാരം ഒരു പoനം

തറാവീഹ് എന്ന പദത്തിൻ്റെ അർത്ഥമെന്ത്?

• തർവീഹത്ത് എന്നതിൻ്റെ ബഹുവചനമാണ് തറാവീഹ് എന്നത് . തർവീഹത്ത് എന്നാൽ ഒരു തവണ വിശ്രമിക്കൽ എന്നാണർത്ഥം.നന്നാലു റക്അത്തുകൾക്കിടയിൽ സലഫുസ്സാലിഹീങ്ങൾ അല്പസമയം വിശ്രമിക്കാറുണ്ടായിരുന്നു. അങ്ങനെ ഓരോ നന്നാല് റക്അത്തുകൾക്ക് തർവീഹത്ത് എന്ന പേർ വെക്കപ്പെട്ടു.(അപ്പോൾ തറാവീഹ് എന്നാൽ വിശ്രമങ്ങൾ എന്നർത്ഥമായി) ശൈഖ് അബ്ദുല്ലാ ശർഖാവി (റ) ഫത്ഹുൽ മുബ്ദിലും ( 2 / 165) ഇമാം മഹല്ലി (റ) കൻസുർറാഗിബീനിലും (1/217) ഇക്കാര്യം രേഖപ്പെടുത്തിയിട്ടുണ്ട്.

ഇമാം ബുഖാരി(റ)വും ഇമാം മുസ് ലിം (റ)വും നിവേദനം ചെയ്ത من قام رمضان إيمانا واحتساباغفر له ما تقدم من ذنبه എന്ന ഹദീസിലെ ഖിയാമ് കൊണ്ടുദ്ദേശ്യമെന്ത്?

• തറാവീഹ് നിസ്കാരമാണുദ്ദേശ്യം. ഇമാം നവവി(റ) ഇക്കാര്യം വ്യക്തമാക്കിയിട്ടുണ്ട്.(ശർഹു മുസ് ലിം 1/259)

ഹിജ്റ: യുടെ എത്രാം വർഷത്തിലാണ് തറാവീഹ് നിസ്കാരം ചര്യയാക്കപ്പെട്ടത്?

• ഹിജ്റ: രണ്ടാം വർഷത്തിൽ (ജമൽ: 1/489) റമളാൻ നോമ്പ് നിർബന്ധമാക്കപ്പെട്ടതും ഹിജ്റ: രണ്ടാം വർഷത്തിലാണ്.(തുഹ്ഫ: 3/370 ,നിഹായ: 3/148 ,മുഗ്നി: 2/140) അപ്പോൾ റമളാൻ നോമ്പ് ഉള്ള കാലം മുതൽക്കു തന്നെ തറാവീഹ് നിസ്കാരവും ഉണ്ട്.

നബി(സ്വ)യുടെ അവസാനത്തെ റമളാനിലാണ് തറാവീഹ് ചര്യയാക്കപ്പെട്ടതെന്നും അഭിപ്രായമുണ്ട്.( ഖൽയൂബി: 1/2 17 )

നബിﷺമദീനാ പള്ളിയിൽ വെച്ച് എത്ര റമളാനിൽ എത്ര ദിവസം ജമാഅത്തായി തറാവീഹ് നിസ്കാരം നിർവ്വഹിച്ചിട്ടുണ്ട്.

• തറാവീഹ് ചര്യയാക്കിയ വർഷത്തിലെ ഒരു റമളാനിൽ മാത്രം . അതും അവസാന പത്തിലെ മൂന്നു രാത്രികളിൽ മാത്രം.ഇക്കാര്യം പ്രമുഖ സ്വഹാബി നുഅ്മാനുബ്നു ബഷീർ (റ) നിവേദനം ചെയ്ത ഹദീസിലുണ്ട്. ( ഹാകിം)

അതു ഏതെല്ലാം രാത്രികളിലായിരുന്നു?

• ഇരുപത്തിമൂന്നാം രാവ് ,ഇരുപത്തി അഞ്ചാം രാവ് ,ഇരുപത്തി ഏഴാം രാവ് ( ഹാകിം)

പിന്നീട് നബിﷺതറാവീഹ് ജമാഅത്തായി നിർവഹിക്കാൻ എന്തുകൊണ്ട് പള്ളിയിലേക്ക് വന്നില്ല?

• തറാവീഹ് ഫർളാക്കപ്പെടുമോയെന്ന ഭയം കൊണ്ട്. അക്കാര്യം ഇമാം ബുഖാരി(റ) സ്വഹീഹുൽ ഉദ്ധരിച്ച ഹദീസിലുണ്ട്. അതിങ്ങനെ: നാലാമത്തെ രാത്രി (29-മത്തെ രാവ്) ജനങ്ങളെ ഉൾകൊള്ളാൻ പറ്റാത്ത വിധം പള്ളി ജനബഹുലമായി.എന്നാൽ അന്നു സുബ്ഹ് നിസ്കാരത്തിനെ നബി(സ്വ) പള്ളിയിലേക്ക് പുറപ്പെട്ടുവുള്ളൂ. സുബ്ഹ് നിസ്കാരം കഴിഞ്ഞപ്പോൾ സ്വഹാബത്തിനെ അഭിമുഖീകരിച്ചു കൊണ്ട് ആമുഖം പറഞ്ഞ ശേഷം ഇപ്രകാരം പറഞ്ഞു. , നിങ്ങളുടെ സാന്നിധ്യം എനിക്കു അജ്ഞാതമായിരുന്നില്ല. എന്നാൽ നിങ്ങൾക്ക് ഈ നിസ്കാരം നിർബന്ധമാക്കപ്പെടുകയും എന്നിട്ടു നിങ്ങൾ അതിനു കഴിവില്ലാതിരിക്കുകയും മാകുമോ എന്നു ഞാൻ ഭയപ്പെട്ടു. ,( ബുഖാരി)

ഒന്നാം ഖലീഫ :സിദ്ദീഖ് (റ)വിൻ്റെ ഭരണ കാലത്തോ?

• ഇബ്നു ശിഹാബ് (റ) പറയുന്നു. നബിﷺയും സ്വഹാബത്തും തനിച്ചു നിസ്കരിക്കുന്ന അവസ്ഥയിലായിരിക്കെ നബി(സ്വ) വഫാതായി.പിന്നീട് സിദ്ദീഖ് (റ)വിൻ്റെ ഭരണകാലത്തും ഉമർ(റ)വിൻ്റെ ഭരണത്തിൻ്റെ ആദ്യകാലത്തും ഇതേ അവസ്ഥത തന്നെയായിരുന്നു (ബുഖാരി)

പ്രസ്തുത മൂന്നു രാവുകൾക്ക് ശേഷം നബിﷺതറാവീഹ് നിസ്കരിച്ചെത് എവിടെ വെച്ചായിരുന്നു?

• വീട്ടിൽ വെച്ച്. ,മാസവസാനം വരെ വീട്ടിൽ വെച്ച് നബി ﷺ തനിച്ചായിരുന്നു നിസ്കരിച്ചിരുന്നതെന്നു ബീവി ആഇശ(റ) പ്രസ്താവിച്ചിട്ടുണ്ട് ( ഖൽയൂബി :1/217)

ഉമർ(റ) ഭരണം ഏറ്റടുത്ത ശേഷം എത്രാം വർഷത്തിലാണ് മദീന പള്ളിയിൽ തറാവീഹ് നിസ്കാരം ജമാഅത്തായി പുനസംഘടിപ്പിക്കപ്പെട്ടത് ?

• ഉമർ(റ) ഭരണം ഏറ്റടുത്ത ശേഷമുള്ള രണ്ടാം വർഷ റമളാനിൽ. (ഹിജ്റ: 14-ാം വർഷം) ( ഹാശിയത്തുന്നിഹായ :2/126)

പ്രസ്തുത മൂന്നു രാവുകളിൽ നബിﷺതറാവീഹ് നിസ്കാരം എത്ര റക്അത്താണു നിസ്കരിച്ചത്?

• നബിﷺഎത്ര റക്അത്തു നിസ്കരിച്ചുവെന്നറിയിക്കുന്ന അവലംബയോഗ്യമായ ഒരു തെളിവും സ്ഥിരപ്പെട്ടിട്ടില്ല.ഇമാം സുയൂത്വി (റ) പ്രസ്താവിക്കുന്നു

إنما صلى ليالي صلاة لم يذكر عددها

നബിﷺനിസ്കരിച്ച രാത്രികളിലെ റക്അത്തുകളുടെ എണ്ണം പറയപ്പെട്ടിട്ടില്ല (അൽ ഹാവീ ലിൽ ഫതാവീ : 1/413)

തറാവീഹ് നിസ്കാരം ഇരുപത് റക്അത്ത് എന്നതിനു നമ്മുടെ പ്രമാണമെന്തന്നു ഇനി പറയാം? 

നാലു മദ്ഹബിലും തറാവീഹ് ഇരുപത് റക്അത്ത് എന്നത് ഇജ്മാഅ് എന്നു പറഞ്ഞതോ?

• ഇരുപത് റക്അത്തുകൾ ഉണ്ടെന്നതിലാണ് ഇജ്മാഉള്ളത്. അതായത് ഇരുപതിൽ കുറയാത്ത റക്അത്തുകൾ ഉണ്ടെന്നതിൽ. ഇരുപത് മാത്രമേ ഉള്ളൂ എന്നതിലല്ല ഇജ്മാഉള്ളത് .( 11-ാം ചോദ്യത്തിൻ്റെ ഉത്തരത്തിൽ നിന്നു തന്നെ ശ്രദ്ധിച്ചു വായിച്ചാൽ ഇക്കാര്യം ബോധ്യപ്പെടും. മാലികി മദ്ഹബിൽ മുപ്പത്തിയാറാണന്നു വ്യക്തമാക്കിയല്ലോ.

മുപ്പത്തിയാറിൻ്റെ രഹസ്യമെന്ത്?

• മക്കക്കാർ നന്നാലു റക്അത്തുകൾ നിസ്കരിച്ചാൽ കഅബ: ത്വവാഫ് ചെയ്യും. എന്നാൽ ആ സ്ഥാനത്ത് മദീനക്കാർ നാലു റക്അത്ത് വർദ്ദിപ്പിച്ചു. അങ്ങനെ മുപ്പത്തിയാറായത്. തിരുനബിയുടെ ﷺ ചാരത്ത് എന്ന പരിഗണനയിലാണിത്.(തുഹ്ഫ: 2/ 241)

രണ്ടാം ഖലീഫ ഉമർ(റ) തറാവീഹ് നിസ്കാരം ജമാഅത്തായി മദീനപള്ളിയിൽ പുന:സംഘടിപ്പിച്ചപ്പോൾ ആരാണു നിസ്കാരത്തിനു നേത്രത്വം നൽകിയത്?

• ഉബയ്യുബ്നു കഅബ്: (റ) . സ്ത്രീകളുടെ ജമാഅത്തിന് സുലൈമാനുബ്നു അബീഹുസ്മ (റ) നേത്രത്വം നൽകി (അൽ ഹാവീ ലിൽ ഫതാവീ :1/416)

ഉബയ്യുബ്നു കഅബ് (റ)വിൻ്റെ നേത്രത്വത്തിലുള്ള തറാവീഹ് നിസ്കാരത്തിൽ ഉമർ (റ)പങ്കെടുത്തിയിരുന്നോ?

• അതേ ,മഅ്മുമായി ഉണ്ടായിരുന്നു (ത്വബഖാത്ത്: 5/59)

ഉമർ(റ) കാലത്ത് സ്വഹാബത്ത് തറാവീഹ് എത്ര റക്അത്താണ് നിസ്കരിച്ചത്?

• ഇരുപത് റക്അത്ത് . സ്വഹാബത്ത് ഇരുപതിൻ്റെ മേൽ ഏകോപിച്ചിട്ടുണ്ട്.( മിർഖാത്ത് തുഹ്ഫ: 2/ 240)

മൂന്നു പത്തും ദിക്റും  

റമളാനിനെ മൂന്നു പത്തായി തരം തിരിച്ചു ഓരോ പത്തിലും പ്രത്യേക ദിക്ർ ചൊല്ലുന്ന രീതി കാണുന്നുണ്ടല്ലോ. അങ്ങനെ ചൊല്ലൽ സുന്നത്തുണ്ടോ ?     

• ഇല്ല,ഓരോ പത്തിലും പ്രത്യേക ദിക്ർ ചൊല്ലൽ സുന്നത്തൊന്നുമില്ല. മാത്രമല്ല, മൂന്നു പത്തുകളായി തരം തിരിച്ചു പ്രത്യേക ദിക്റുകൾ ശർഇൽ സ്ഥിരപ്പെട്ടിട്ടുമില്ല.    

ഇന്നു സാധാരണമായി ഓരോ പത്ത് ദിവസങ്ങളിലും പ്രത്യേക ദിക്റുകൾ ചൊല്ലുന്നത് ഏതു അടിസ്ഥാനത്തിലാണ് ?       

• റമളാൻ മാസത്തിൽ അർത്ഥ സമ്പൂർണമായ വ്യത്യസ്തമായ ചില ദിക്റുകൾ ജനങ്ങൾ വർദിപ്പിക്കുകയെന്ന നിലയ്ക്ക് കഴിഞ്ഞു പോയ ചില ഉസ്താദുമാർ പഠിപ്പിച്ചതാകുമെന്ന് ചില ഗുരുനാഥന്മാർ പറഞ്ഞു കേട്ടിട്ടുണ്ട്. الله اعلم وعلمه أتم                 എന്നാൽ ലൈലത്തുൽ ഖദ്ർ സാധ്യതയുള്ള രാവുകളിൽ اللهم انك عفو تحب العفو فاعف عني എന്ന ദിക്ർ ചൊല്ലൽ ഹദീസിൽ സ്ഥിരപ്പെട്ടതും ഫുഖഹാക്കൾ വിവരിച്ചതുമാണ്.                  

നോമ്പുകാരൻ്റെ മരണവും സുഗന്ധവും

നോമ്പുകാരൻ പകലിൽ സുഗന്ധം പൂശൽ കറാഹത്താണല്ലോ, എന്നാൽ അവൻ മരണപ്പെട്ടാൽ അവനെ കുളിപ്പിക്കുന്ന വെള്ളത്തിലും കഫൻപുടവയിലും സുഗന്ധം ഉപയോഗിക്കൽ കറാഹത്തുണ്ടോ? 

• ഇല്ല, കറാഹത്തില്ല. നോമ്പുകാരൻ മരിക്കലോടെ അവൻ്റെ നോമ്പ് ബാത്വിലായി. പിന്നെ നോമ്പിൻ്റെ വിധിയില്ല. അതു കൊണ്ടു തന്നെ അവനെ കുളിപ്പിക്കുന്ന വെള്ളത്തിലും കഫൻ പുടവയിലും വാസനദ്രവ്യം ഉപയോഗിക്കൽ കറാഹത്തില്ല, മറ്റുള്ളവരിലന്നപ്പോലെ സുഗന്ധം ഉപയോഗിക്കൽ സുന്നത്താണ്. (നിഹായ : അലിയ്യുശ്ശബ്റാ മല്ലിസി: 3/177, ശർവാനി:3/411)

 ﻓﻠﻮ ﻣﺎﺕ ﻓﻲ ﺃﺛﻨﺎء اﻟﻨﻬﺎﺭ ﺑﻄﻞ ﺻﻮﻣﻪ ﻛﻤﺎ ﻟﻮ ﻣﺎﺕ ﻓﻲ ﺃﺛﻨﺎء ﺻﻼﺗﻪ ﻭﻗﻴﻞ ﻻ ﻛﻤﺎ ﻟﻮ ﻣﺎﺕ ﻓﻲ ﺃﺛﻨﺎء ﻧﺴﻜﻪ ﻧﻬﺎﻳﺔ ﻭﻣﻐﻨﻲ ﻗﺎﻝ ﻋ ﺷ ﻗﻮﻟﻪ ﻣ ﺭ ﺑﻄﻞ ﺻﻮﻣﻪ ﺃﻱ ﻓﻼ ﻳﻌﺎﻣﻞ ﻣﻌﺎﻣﻠﺔ اﻟﺼﺎﺋﻤﻴﻦ ﻓﻲ اﻟﻐﺴﻞ ﻭاﻟﺘﻜﻔﻴﻦ ﺑﻞ ﻳﺴﺘﻌﻤﻞ اﻟﻄﻴﺐ ﻭﻧﺤﻮﻩ ﻓﻲ ﻛﻔﻨﻪ ﻣﻤﺎ ﻳﻜﺮﻩ اﺳﺘﻌﻤﺎﻟﻪ ﻟﻠﺼﺎﺋﻢ ﻭﻗﻮﻟﻪ ﻣ ﺭ ﻓﻲ ﺃﺛﻨﺎء ﺻﻼﺗﻪ

തറാവീഹും വിത്റും ഖളാ വീട്ടൽ

തറാവീഹ്‌, വിത്ർ എന്നിവ നഷ്ടപ്പെട്ടാൽ ഖളാ വീട്ടൽ സുന്നത്തുണ്ടോ? ഉണ്ടെങ്കിൽ അത്‌ റമളാനിൽ തന്നെ ഖളാ വീട്ടണോ? പകലിൽ ഖളാ വീട്ടാമോ?

• തറാവീഹ്‌, വിത്ർ എന്നിവയെല്ലാം ഖളാ വീട്ടൽ സുന്നത്തുണ്ട്‌. അവ മാത്രമല്ല , സമയം നിർണ്ണയിക്കപ്പെട്ട ഏത്‌ സുന്നത്ത്‌ നിസ്കാരവും നഷ്ടപ്പെട്ടാൽ അത്‌ ഖളാ വീട്ടൽ സുന്നത്താണ്‌. റമളാനിലോ അല്ലാത്തപ്പോഴോ രാത്രിയോ പകലോ എന്ന അന്തരമില്ല. എപ്പോൾ വേണമെങ്കിലും ഖളാ വീട്ടാം.(തുഹ്ഫ: 2/ 237) രാത്രി ഖളാ വീട്ടുകയാണെങ്കിൽ ഉറക്കെ ഓതാം.

 (ﻭﻟﻮ ﻓﺎﺕ اﻟﻨﻔﻞ اﻟﻤﺆﻗﺖ) ﻛﺎﻟﻌﻴﺪ، ﻭاﻟﻀﺤﻰ، ﻭاﻟﺮﻭاﺗﺐ (ﻧﺪﺏ ﻗﻀﺎﺅﻩ) ﺃﺑﺪا (ﻓﻲ اﻷﻇﻬﺮ) ﻷﺣﺎﺩﻳﺚ ﺻﺤﻴﺤﺔ ﻓﻲ ﺫﻟﻚ «ﻛﻘﻀﺎﺋﻪ - ﺻﻠﻰ اﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻪ ﻭﺳﻠﻢ - ﺳﻨﺔ اﻟﺼﺒﺢ ﻓﻲ ﻗﺼﺔ اﻟﻮاﺩﻱ ﺑﻌﺪ ﻃﻠﻮﻉ اﻟﺸﻤﺲ ﻭﺳﻨﺔ اﻟﻈﻬﺮ اﻟﺒﻌﺪﻳﺔ ﺑﻌﺪ اﻟﻌﺼﺮ ﻟﻤﺎ اﺷﺘﻐﻞ ﻋﻨﻬﺎ ﺑﺎﻟﻮﻓﺪ» ﻭﻓﻲ ﺧﺒﺮ ﺣﺴﻦ «ﻣﻦ ﻧﺎﻡ ﻋﻦ ﻭﺗﺮﻩ ﺃﻭ ﻧﺴﻴﻪ ﻓﻠﻴﺼﻞ ﺇﺫا ﺫﻛﺮﻩ»

മറ്റൊരാൾ ഈത്തപ്പഴം തന്നാൽ

ഞാൻ നൽകുന്ന ഈ ഈത്തപ്പഴം കൊണ്ട് തന്നെ നോമ്പ് തുറക്കണം , മറ്റു ഉപയോഗം പാടില്ലന്നു നൽകിയവൻ പറഞ്ഞു ഈത്തപ്പഴം തന്നാൽ അതു കൊണ്ട് തന്നെ നോമ്പ് തുറക്കൽ നിർബന്ധമുണ്ടോ ?

അവൻ അങ്ങനെ പറയുകയാം നാം അതു സ്വീകരിക്കുകയും ചെയ്താൽ പ്രസ്തുത ഈത്തപ്പഴം നോമ്പ് തുറക്കൽ നിർബന്ധമാണ്. മറ്റു ഉപയോഗം അനുവദനീയമല്ല .(ജമൽ: 2/328)

*ﻭﻟﻮ ﺩﻓﻊ ﻟﻪ ﺗﻤﺮا ﻟﻴﻔﻄﺮ ﻋﻠﻴﻪ ﺗﻌﻴﻦ ﻟﻪ ﻋﻠﻰ ﻣﺎ ﻳﻈﻬﺮ ﻓﻼ ﻳﺠﻮﺯ اﺳﺘﻌﻤﺎﻟﻪ ﻓﻲ ﻏﻴﺮﻩ ﻧﻈﺮا ﻟﻐﺮﺽ اﻟﺪاﻓﻊ*(حاشية الجمل ٣٢٨ / ٢)

ജമാഅത്തുമായി ബന്ധപ്പെട്ട കറാഹത്ത്

തറാവീഹിലും മറ്റു നിസ്കാരങ്ങളിലു ജമാഅത്തുമായി ബന്ധപ്പെട്ട കറാഹത്ത് ചെയ്താൽ ജമാഅത്തിൻ്റെ പ്രതിഫലം നഷ്ടപ്പെടുമല്ലോ. ഈ നഷ്ടപ്പെടൽ നിസ്കാരം മുഴുവനത്തിലോ അതോ കറാഹത്ത് സംഭവിച്ച ആ കർമത്തിൽ മാത്രമോ?

കറാഹത്ത് സംഭവിച്ച ആ കർമത്തിൽ മാത്രം.

ഉദാ: ഉദ്ദേശ്യപൂർവ്വം ഇമാമിൻ്റെ ഒപ്പം റുകൂഇലേക്ക് പോവൽ കറാഹത്താണ്. അപ്പോൾ ആ കറാഹത്ത് സംഭവിച്ച സെക്കൻ്റുകളിലുള്ള ജമാഅത്തിൻ്റെ പ്രതിഫലം നഷ്ടപ്പെടും. നിസ്കാരം മുഴുവനത്തിലും നഷ്ടപ്പെടില്ല.

റുകൂഇൽ ജമാഅത്തുമായി ബന്ധപ്പെട്ട കറാഹത്ത് ചെയ്താൽ ഇരുപത്തി ഏഴ് റുകുഇന്റെ പ്രതിഫലം നഷ്ടപ്പെട്ടം. പ്രസ്തുത കറാഹത്ത് സുജൂദിൽ ചെയ്താൽ ഇരുപത്തി ഏഴ് സുജൂദിൻ്റെ പ്രതിഫലം നഷ്ടപ്പെടും. (ഇആനത്ത്: 2/39)

    ﻛﺮاﻫﺔ ﻣﻔﻮﺗﺔ ﻟﻓﻀﻴﻠﺔ اﻟﺠﻤﺎﻋﺔ ﻓﻴﻤﺎ ﺳﺎﻭاﻩ ﻓﻴﻪ ﻓﻘﻂ

ﻭﻛﺬا ﻳﻘﺎﻝ ﻓﻲ ﻛﻞ ﻣﻜﺮﻭﻩ ﻣﻦ ﺣﻴﺚ اﻟﺠﻤﺎﻋﺔ

ﻗﺎﻝ ﻓﻲ اﻟﺘﺤﻔﺔ - ﻛﺎﻟﻨﻬﺎﻳﺔ - اﻟﻔﺎﺋﺖ ﻫﻨﺎ ﻓﻴﻤﺎ ﺇﺫا ﺳﺎﻭاﻩ ﻓﻲ اﻟﺒﻌﺾ اﻟﺴﺒﻌﺔ ﻭاﻟﻌﺸﺮﻭﻥ ﻓﻲ ﺫﻟﻚ اﻟﺒﻌﺾ اﻟﺬﻱ ﻭﻗﻌﺖ ﻓﻴﻪ اﻟﻤﺴﺎﻭاﺓ

(تفوته فضيلة اﻟﺠﻤﺎﻋﺔ) ﺃﻱ ﻓﻲ اﻟﺠﺰء اﻟﺬﻱ ﻗﺎﺭﻧﺘﻪ اﻟﻜﺮاﻫﺔ ﻓﻘﻂ، ﻓﺈﺫا ﻗﺎﺭﻧﺘﻪ ﻓﻲ اﻟﺮﻛﻮﻉ ﻣﺜﻼ ﻓﺎﺗﻪ ﺳﺒﻌﺔ ﻭﻋﺸﺮﻭﻥ ﺭﻛﻮﻋﺎ

ﻗﺎﻝ ﻓﻲ ﻓﺘﺢ اﻟﺠﻮاﺩ: ﻭاﻷﻭﺟﻪ اﺧﺘﺼﺎﺹ اﻟﻔﻮاﺕ ﺑﻤﺎ ﺻﺤﺒﺘﻪ اﻟﻜﺮاﻫﺔ ﻓﻘﻂ

ദുആ വസ്വിയ്യത്തോടെ
എം.എ.ജലീൽ സഖാഫി പുല്ലാര